Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pamiętnikarskichwspomnieńnatematzabawekświątecznych.Pamiętnikarze,
wspominająclataswojegodzieciństwa,rzadkowracalipamięciądozabawekjako
przedmiotówzabawy
51
,azabawkiświątecznepojawiałysięwnichsporadycznie.
Jeśliznajdujemyopisyokresuświątecznegowmateriałachwspomnieniowych
(atychniebrakuje),autorzynajczęściejwracająpamięciądoatmosferyradosne-
gooczekiwanianaprezenty,wtymzabawki,radościzichotrzymywaniaisamej
zabawypodarkami.
Wykorzystanewniniejszejanaliziewybraneźródłaikonograficzne-grafiki
prasowe,pocztówkiifotografie,naktórychmożnaznaleźćzabawkidziecięce-są
ważnepoznawczo,ponieważpokazująwygląd,kształt,wielkośćikolorówczes-
nychzabawek.Niestety,wanalizowanychmateriałachstosunkoworzadkozostał
uchwyconymomentbawiącychsiędzieciwświątecznejatmosferze.Źródłoikono-
graficznestanowicennymateriałdobadaniazabawekdziecięcych,aszczególnie
ważnyjestjegoprzekaz.Dlahistorykawychowaniaanalizującegozabawkęniema
priorytetutechnikawykonania,czywartośćartystycznadziełaikonograficznego.
Istotnyjestwłaśnieprzekaz,dającybadaczowiprzedewszystkimodpowiedź
napytania:jakwyglądałazabawka,awkontekścieniniejszejanalizy,zabawka
podarowanadzieckunaświętaBożegoNarodzenia,jakiemiałakształty,rozmiar,
budowę,jakabyłareakcjadzieckanaotrzymanyprezentitympodobne.
Docennychźródełikonograficznychzaliczyćmożnagrafikęprasową52.Ta
formailustracji,będącaniewątpliwieuatrakcyjnieniemczasopismzbadanego
okresu,stanowiistotneźródłodobadaniadziejówzabawekświątecznych,bowiem
wokresieprzedświątecznyminoworocznymnałamachczasopismilustrowanych
53
,
obokdominującychgrafikprezentującychŚwiętąRodzinę(najczęściejżłobek),
zamieszczanoświątecznescenyzżyciarodzinnego.Wśródnichniebrakujetakich,
naktórychwidniejechoinkaipołożonepodniąprezenty-wtym,oczywiście,
interesującenaszabawki.Nagrafikachzamieszczanychwprasiemożnaspotkać
scenyradosnegooczekiwanianapierwszągwiazdkę,naotwarciepokojuzchoinką
ipodarkami,składanieświątecznychżyczeń,wreszcielicznescenyprezentujące
dzieciwokółchoinki,oglądająceotrzymanezabawki,cieszącesięzdarów,bawiące
sięnimi,poobrazydzieciśpiącychzwymarzonymipodarkami.Naniektórych
grafikachzaprezentowanopostacidająceprezenty-Mikołaja,Gwiazdora,Anioła,
czyDzieciątkoJezus,właśnieniosącezabawkidlanajmłodszych.
51
Zob.M.Nawrot-Borowska,ZabawkadziecięcanaterenieziempolskichwIIpołowieXIX
inapoczątkuXXwiekuwprzekazachpamiętnikarskich,[w:]Zabawka:przedmiotludycznyiobiekt
kolekcjonerski,red.K.Kabacińska-Łuczak,D.Żołądź-Strzelczyk,Poznań2016.
52GrafikaprasowawXIXwieku,red.M.A.Quinkenstein,Kórnik2007.
53Czasopismoilustrowane,jakpodajeEncyklopediawiedzyoprasie,touzespółniejednorod-
nychtypówczasopism,wktórychzastosowanoróżneelementygraficznedozobrazowaniapublicy-
stycznychiinformacyjnychtreści.Wznaczeniupotocznymtoczasopismo,wktórymzamieszczane
sąilustracje”
,[w:]Encyklopediawiedzyoprasie,s.40-41;por.D.Żołądź-Strzelczyk,I.Gomułka,
K.Kabacińska-Łuczak,M.Nawrot-Borowska,Dziejezabawekdziecięcychnaziemiachpolskich,s.34.
20
