Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Wstęp
kończonezażyciaautorkiDzieciWarszawyMariiZarębińskiej(1958)32czy
SprawahonoruMariiKann(1969)33.
Rok1989niespowodowałnatychmiastowejzmianywsposobieukazywa-
niaZagłady-stałosięwręczodwrotnie.JakzauważaGrzegorzLeszczyński,
powodemspadkupopularnościpowieścihistorycznejwtymczasiebyłastop-
niowadegradacjategogatunkuwlatachpowojennychzwiązanazsilnym
wpływemideologiisocjalistycznejnatwórczośćdlamłodychodbiorców,
kiedyprozahistorycznanstałasięreliktemprzeszłości,skrojonymnamiarę
czasów-skarlałym,gdyczasybyłyskarlałe[ś],ambitnym,gdyczasypozwa-
lałynaambitneposzukiwaniaartystyczne”34.Napowrótwspółczesnejprozy
historycznejporuszającejwątkiżydowskieprzyszłopoczekaćażdowydania
KotkiBrygidyJoannyRudniańskiej(2007)-wopracowaniachpoświęconych
wybranymzagadnieniomzwiązanymzreprezentacjąZagładywpolskiejlite-
raturzedziecięcejpojawiająsiętrzy,nierzadkoumieszczaneoboksiebie,czyn-
nikiocharakterzepośrednimlubbezpośrednim,którewpłynęłynarozkwit
tegorodzajutwórczości.
PierwszymznichbyłowydanieSąsiadówJanaTomaszaGrossa35,atym
samymrozpoczęciedyskusjinatematwydarzeńzprzeszłościoraztego,
wjakisposóbnależykształtowaćnarracjęohistorii.Publikacjaz2000roku
opatrzonapodtytułemHistoriazagładyżydowskiegomiasteczkaopowiada
ospaleniuwjedwabieńskiejstodoleżydowskichmieszkańców,czego-zgodnie
zteząGrossaiwynikamiśledztwaprzeprowadzonegoprzezInstytutPamięci
nGuliwer”2009,nr2,s.5-14;M.Kątny,TwórczośćprozatorskaMariiKann,Wydawnictwo
AkademiiŚwiętokrzyskiej,Kielce2007,s.129-156.
32
Zob.M.Zarębińska,DzieciWarszawy,il.D.Niemirska,posł.H.Koszutska,Nasza
Księgarnia,Warszawa1958.PowieśćZarębińskiejbyłapublikowanawodcinkachwlatach
1945-1946nałamachczasopismanPrzyjaciel”,zob.A.Uljasz,DzieciWarszawyMariiZarę-
bińskiej-Broniewskiej.PowieśćoZagładzie,nGuliwer”2015,nr2,s.11-15.
33
Zob.M.Kann,Sprawahonoru,il.S.Kobyliński,NaszaKsięgarnia,Warszawa1969.
Coistotne,KannjestautorkąbroszurysankcjonującejantysemickiestereotypyNaoczach
świata(1943),wktórejzwróciłatytułoweoczyświatanacierpieniażydowskichofiarZagłady,
równocześniepotępiającichwyznanieiuznajączapozbawionychobywatelstwapolskiego,zob.
E.Janicka,Świadkowiewłasnejsprawy.PolskanarracjadominującawobecZagładywtrakcie
Zagłady,nStudiaLitterariaetHistorica”2018,nr7,s.20.WkontekścieSprawyhonoruważne
wydajesięto,żeautorkawłaściwieniezajmujesięwswojejbroszurzeneksterminacyjnymi
postawamiizachowaniamidzieciimłodzieży”skierowanymiprzeciwkoŻydom,tamże,s.60.
Równocześnie-cokomplikujekwestięjejstosunkudoŻydów-KannbyłaczłonkiniąRady
PomocyŻydomnŻegota”.
34
G.Leszczyński,Buntczytelników.Prozainicjacyjnanetgeneracji,WydawnictwoNaukowe
iEdukacyjneSBP,Warszawa2010,s.117.
35
Zob.J.T.Gross,Sąsiedzi.Historiazagładyżydowskiegomiasteczka,FundacjaPogranicze,
Sejny2000.
