Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ryshistorycznoliteracki
17
Narodowej36-dokonaliichpolscysąsiedzizinspiracjiNiemców.Publikacja
wywołałażywądebatę,zarównowśródhistorykówiinnychnaukowców,jak
ipublicystów,polityków,atakżeosóbspozasferypublicznej
37
.Niedziwiwięc,
żekilkanaścielatpowydaniuksiążkapozostajejednymznajważniejszych
punktówdyskusjiostosunkachpolsko-żydowskichwczasiedrugiejwojny
światowej,ajejwpływnasposóbmyśleniaoprzeszłości,zwłaszczaciemnych
kartachpolskiejhistorii,jestogromny38.
DyskusjawokółSąsiadówmiałarównieznaczącywpływnasposóbobra-
zowaniaZagładywsztuceiliteraturze39.WedługJustynyKowalskiej-Leder
książkaGrossastanowiłaimpulsdowłączeniaHolokaustuwobszartwórczo-
ściliterackiejskierowanejzarównododorosłych,jakidzieci40.Dorąkczy-
telnikówtrafiałyutworyodważniejsze,bardziejprowokujące,nierazbudzące
kontrowersje,takiejakFabrykamuchołapekAndrzejaBartaczyNocżywych
ŻydówIgoraOstachowicza
41
,równieżwobszarzeliteraturypopularnej,dotej
porystroniącejodkorzystaniazholokaustowegosztafażu42.Publikacjetekie-
rowałyuwagękrytykówibadaczy-zwłaszczawywodzącychsięześrodowisk
skupionychnastudiachnadSzoa-kukategoriomwyrażalnościistosowności,
dlawielustanowiącychcentrumrefleksjinadobrazowaniemZagłady.
36
Zob.Postanowienieoumorzeniuśledztwawsprawiebraniaudziałuwdniu10lipca
1941r.wJedwabnem(powiatŁomża,b.woj.białostockie)wdokonaniumasowegozabójstwa
niemniejniż340obywatelipolskichnarodowościżydowskiej,https://ipn.gov.pl/pl/dla-mediow/
komunikaty/10057,Komunikat-dot-postanowienia-o-umorzeniu-sledztwa-w-sprawie-zabojstwa-
obywateli-p.html(dostęp:31.01.2022).
37Zob.P.Forecki,SpóroJedwabne.Analizadebatypublicznej,WydawnictwoNaukowe
InstytutuNaukPolitycznychiDziennikarstwaUniwersytetuim.AdamaMickiewicza,Poznań
2008;tenże,PoJedwabnem.Anatomiapamięcifunkcjonalnej,WydawnictwoIBLPAN,War-
szawa2018;M.Nowicka-Franczak,Niechcianadebata.SpóroksiążkiJanaTomaszaGrossa,
WydawnictwoAkademickieSEDNO,Warszawa2017;P.Dobrosielski,SporyoGrossa.Polskie
problemyzpamięciąoŻydach,WydawnictwoIBLPAN,Warszawa2017.
38
Zob.P.Forecki,OdShoahdoStrachu.Sporyopolsko-żydowskąprzeszłośćipamięćwdeba-
tachpublicznych,WydawnictwoPoznańskie,Poznań2010;M.Kawa,NarracjeoHolokauście.
DyskursnaukowyadebatapublicznawPolsce,PaństwowaWyższaSzkołaZawodowa,Chełm
2017.SąsiedzitoniejedynaksiążkaGrossa,którabyłaintensywniedyskutowana-podobnie
stałosięzeStrachemiZłotymiżniwami,zob.J.T.Gross,Strach.AntysemityzmwPolscetuż
powojnie.Historiamoralnejzapaści,Znak,Kraków2008;tenże,współpr.I.Grudzińska-Gross,
Złoteżniwa.Rzeczotym,cosiędziałonaobrzeżachzagładyŻydów,Znak,Kraków2011.
39
Zob.P.Czapliński,Zagłada-niedokończonanarracjapolskiejnowoczesności,[w:]Ślady
obecności,red.S.Buryła,A.Molisak,Universitas,Kraków2010,s.364.
40
Zob.J.Kowalska-Leder,LiteraturapolskaostatniegodziesięcioleciawobecZagłady-próby
odpowiedzinanowewzywania,nZagładaŻydów.StudiaiMateriały”2014,nr10,s.768-802.
41
Zob.A.Bart,Fabrykamuchołapek,W.A.B.,Warszawa2008;I.Ostachowicz,Nocżywych
Żydów,W.A.B.,Warszawa2012.
42Zob.M.Tomczok,CzyjadzisiajjestZagłada?,dz.cyt.
