Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Kontrolakorporacyjnairynekkontroliprzedsiębiorstw
1.2.Kontrolakorporacyjnairynekkontroli
przedsiębiorstw
17
Pojęciekontroli–jakojednejzfunkcjikierowniczych–jestprzedmiotembadań
naukorganizacjiizarządzaniaodponad100lat.Obowiązującydodzisiajkanon
umiejscawiakontrolęnarównizpozostałymitrzemafunkcjami.Wnajbardziej
ogólnymsensiekontrolajestdziałaniempolegającymnanadzorowaniuikory-
gowaniustanówrzeczyorazregulowaniuprocesówdla
zapewnieniaichprzyszłejsprawności(Czermiński,Czer-
definicjakontroli
ska,Nogalski,RutkaiApanowicz2001,s.375).Takie
rozumieniekontroliobejmujeszerokiespektrumdziałańzwiązanychzporów-
nywaniemzaplanowanychparametrówprocesówistanówzrzeczywistymiich
parametramiipodejmowaniewłaściwychdziałańkorygujących.
Choćrozumieniekontrolijakofunkcjikierowniczej
niestraciłoważności,odpewnegoczasuwliteraturze
kontrola
korporacyjna
pojawiasiępojęciekontrolikorporacyjnej.Kontrolakor-
poracyjnawedługAmericanLawInstitutetowładza-bezpośrednialubpośred-
nia,zarównosamodzielna,jakirealizowanawwynikuumowylubporozumienia
zjednąlubwielomainnymiosobami-pozwalającanakorzystaniezkontrolnego
wpływunazarządlubpolitykęorganizacjigospodarczejpoprzezwłasnośćlub
prawogłosuzpakietukontrolnego,poprzezjednegolubkilkupośredników,przez
kontraktlubwinnysposób(Farrar2001,s.42)3.
Zazgodnyzpowyższądefinicjąuznajesięzwyklekatalogsytuacji,wktórych
możnamówićokontrolijednegopodmiotunadinnym,wymienianyprzezP
.Ta-
mowiczaiM.Dzierżanowskiego(2002,s.17–18).Zgodnieztympodejściem
relacjakontroliwobecspółkizależnejwystępuje,gdypodmiot:
•mawiększośćgłosówwspółcezależnej;
•jestudziałowcemwpodmiociekontrolowanymorazmaprawodopowoły-
wanialubodwoływaniawiększościzarządu;
•wywieradużywpływnaspółkękontrolowanązapomocąumowy;
•wywieradużywpływnapodmiotkontrolowanydziękizapisomstatutowym;
•kontrolujewiększośćakcjiwefekcieumowyzinnymakcjonariuszem;
•wywieradużywpływnaspółkękontrolowanąwinny,niezaznaczonypowyżej
sposób;
•dominującyizależnysąkierowanewsposóbzunifikowany.
Rozwinięcietakiegoznaczeniakontroliwiążesięzezjawiskiemseparacji
zarządzaniaiwłasności.Zjawiskotojestefektemtrzechwzajemniesprzężonych
3JenseniRubackprzywiązujązkoleiwiększąwagędoprawa„zatrudniania,zwalnianiaiokre-
ślaniawysokościzarobkówmenedżerównajwyższegoszczebla”(JenseniRuback1983,s.5–6).
