Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
13
jednostke
þzpaństwem,objawiaja
þca
þsie
þwwymiarzeformalnymjakoprzynalez
ú-
nośćpaństwowaiwwymiarzematerialnymjakostatuspełnegoiwspólnego
zinnymijednostkamiudziałuwprawach(wtym,cobardzowaz
úne,prawach
politycznych)iobowia
þzkachokreślanychprzezporza
þdekprawnydanego
państwa
9
.Obywatelstwotakpojmowanemacharakterpowszechnywewna
þtrz
państwa,zarazemjednakstanowiekskluzywnerozgraniczeniezewne
þtrzne.
Przedstawionapróbadefinicyjnaodnosisie
þoczywiściedopojmowaniaoby-
watelstwawpaństwachodemokratycznymsystemierza
þdów
10
.Zaznaczyć
przytymtrzeba,iz
úustawodawstwowielupaństweuropejskich(wtymPolski)
niedefiniujeobywatelstwaanitez
únieustalamerytorycznejtreścitegoz
ú,
jedyniezaśregulujezagadnieniadotycza
þcejegonabycia,posiadaniaorazutraty.
Obywatelstwozawierazatemwsobieczłonkostwoworganizacjipaństwo-
wejoraz–coniezwykleistotne,aczkolwiekcze
þstospłycane–status,który
określanyjestnapłaszczyźnieprawiobowia
þzków.Z.Cybichowski
11
pisał
wtymkontekście,iz
únprawoobywatelstwaopierasie
þbezwzgle
þdnienaprzy-
nalez
úności,leczsie
þgadalej,obejmuja
þctakz
úeudziałwz
úyciupublicznym
państwa”,zarazemjednakuwaz
úał,z
úenpoje
þcieprzynalez
únościjestobszerniejsze
odpoje
þciaobywatelstwa,przynalez
únośćmoz
úemiećnietylkoosoba,czyto
fizycznaczyprawna,lecztakz
úerzeczjakokre
þtlubstatekpowietrzny”.
Poje
þcieprzynalez
únościpaństwowej(nationality,nationalité,Staatsan-
gehörigkeit;territorialstatemembership)stanowiobokobywatelstwakolejne
waz
úneczywre
þczfundamentalnedlaomawianegotematuzagadnienieter-
minologiczne,orówniez
úniedokońcajednoznacznymrozumieniu.Wielu
badaczyuznajeprzynalez
únośćpaństwowa
þzaterminpokrywaja
þcysie
þzpoje
þ-
ciemnobywatelstwo”iwkonsekwencjiuz
úywaobupoje
þćzamiennie
12
.Takie
9
Por.zbliz
úonedefiniowanieterminunobywatelstwo”w:D.Gosewinkel,Historicaldevelopment
ofcitizenship,w:N.J.Smelser,P.B.Baltes(red.),op.cit.,s.1852;O.Svarlien,Citizenship,w:J.Gould,
W.L.Kolb(red.),ADictionaryoftheSocialSciences,Tavistock,London1964,s.88–89;V.Bogdanov
(red.),TheBlackwellEncyclopaediaofPoliticalInstitutions,Blackwell,Oxford1987,s.94–95.
10
Poje
þcieobywatelstwaposiadaoczywiścieracje
þbyturówniez
úwpaństwieoniedemokratycznej
formierza
þdów,gdziejednaknaciskkładzionyjestbardziejnaobowia
þzkiobywatelskieaniz
úeliprawa,
przyczymznacznacze
þśćtychostatnichniejednokrotniejestchronionaiprzestrzegana.Lojalność
obywatelskaczłonkówtakiegopaństwamoz
úemiećsilnieukształtowanycharakter,ajejistnieniema
zwia
þzekraczejzpatriotyzmemczyinnymiczynnikaminiz
úzpolityczna
þpartycypacja
þ,tj.moz
úliwościa
þ
wpływanianabiegsprawwpaństwie.Zob.szerzejhasłoCitizenship,w:TheEncyclopediaAmericana,
t.6,Grolier,Danbury1987,s.743.K.A.Wojtaszczyk(Kompendiumwiedzyopaństwiewspółczesnym,
nLiber”,Warszawa1999,s.69)obrazowopiszewtymwzgle
þdzie,iz
únwpaństwiedemokratycznym
przyjmujesie
þpierwszeństwoobywatelaprzedpaństwem,zaśwpaństwieniedemokratycznympaństwo
mapierwszeństwoprzedjednostka
þ”.
11
Z.Cybichowski,Opoje
þciuiistocieprzynalez
żnościpaństwowej,Warszawa1920,s.6.i9.Na
tematwieloznacznościpoje
þcianobywatelstwo”zob.U.K.Preuß,Oteoretyczno-konstytucyjnympoje
þciu
obywatelawewspółczesnymspołeczeństwie,przeł.D.Karłowicz,w:B.Markiewicz(red.),Obywatel.
Odrodzeniepoje
þcia,op.cit.,s.85–95.
12
Jesttozapewnenaste
þpstwemcze
þstegoposługiwaniasie
þwniektórychsystemachprawnych
poje
þciemprzynalez
únościpaństwowejwrozumieniuobywatelstwa,nawetjeśliwdanymje
þzykuwy-
ste
þpujerozróz
únienieleksykalnemie
þdzyobomaterminami.Dziejesie
þtakmie
þdzyinnymiwNiemczech.
Tenstanrzeczypowoduje,iz
úodróz
únienieobupoje
þćtracinaostrości.Wkonsekwencjiniejednokrotnie
