Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
WSTĘP
podejście,aczkolwiekwspółcześniemaja
þcewwielupaństwachpełna
þracje
þbytu,
jestjednakzpunktuwidzeniatejpracy(perspektywahistoryczna)niedo
przyje
þcia,gdyz
úprzynalez
únośćpaństwowawyste
þpowałarówniez
úwokresach,
kiedynieistniałoobywatelstwowrazzcałymswymkatalogiempraw.Waz
únym
argumentemprzeciwkobezkrytycznemuutoz
úsamianiuprzynalez
únościpaństwo-
wejzobywatelstwemjestrówniez
úfakt,iz
útapierwszatraktowanabyłazawsze
jakopewienstanosobyfizycznej,podczasgdyobywatelstwobywatakz
úepostrze-
ganenapłaszczyźnieprawapodmiotowegotejz
úe
13
.Przynalez
únośćpaństwowa
oznaczałazawszestanczłonkostwawdanympaństwiezpowodudomicylu
(habitatio,domicile,Wohnsitzprinzip)–azatemstałegoprzebywaniairezydowa-
niawdanymmiejscu
14
,co,wpierwszymrze
þdzie,ła
þczyłosie
þzczynnikiem
terytorialnym
15
irozróz
únieniemmie
þdzytuziemcemacudzoziemcem(pojmowa-
nymcze
þstoniewznaczeniuidentyfikacjietnokulturowej,aległówniewłaśnie
zperspektywymiejscazamieszkania)–ipowia
þzanabyćmogłaba
þdźzpoddań-
stwem(państwowym),ba
þdźtez
úzobywatelstwem.Sta
þdtez
úprzynalez
únośćpaństwo-
watraktowanajesttujakoformalnacze
þśćwspółczesnejdefinicjiobywatelstwa.
Biora
þcpoduwage
þczynnikludzki,moz
únastwierdzić,z
úeprzynalez
únośćpaństwowa
stanowipoje
þciewe
þz
úszeodobywatelstwa,zaktóregozasadnicza
þceche
þcharaktery-
styczna
þuznaćnalez
úyzespółprawiobowia
þzkówzwia
þzanychzwie
þzia
þła
þcza
þca
þ
jednostke
þzpaństwem,przyzdecydowanympodkreśleniutychpierwszych.
Dopierozaśmoz
úliwośćpartycypacjijednostkiwsprawachpublicznychjawisie
þ
rzeczywistymifundamentalnymwymiaremstatusuobywatelskiego.Wartowtym
miejscunadmienić,iz
úobywatelstwo,wedługniektórychbadaczyomawianego
zagadnienia,pojmowanebywarówniez
újakonjednazformprzynalez
úności,
charakteryzuja
þcasie
þścisłymzwia
þzkiemzposiadaniemprawpolitycznych”
16
.Ten
punktwidzenia,mimoiz
údalecedyskusyjny,posłuz
úyćmoz
úezagłówna
þdetermi-
nante
þrozróz
únieniamie
þdzyobywatelstwema(państwowym)poddaństwem.
przyjmujesie
þobecnie,iz
úobywatelstwoiprzynalez
únośćpaństwowasa
þzprawnegopunktuwidzenia
terminamisynonimicznymi,słuz
úa
þcymipoprostuokreśleniutegosamegozwia
þzkujednostkizpaństwem.
Zob.szerzejB.Banaszak,A.Preisner,Prawokonstytucyjne.Wprowadzenie,WydawnictwoUniwer-
sytetuWrocławskiego,Wrocław1993,s.119.Wniektórychjednakpaństwach(naprzykładwWielkiej
BrytaniiczyStanachZjednoczonych)obapoje
þciasa
þnapłaszczyźnieprawnejdefiniowaneodmiennie,
aprzynalez
únośćpaństwowamoz
úewyste
þpowaćbezobywatelstwa.Zob.naprzykładJ.Szreniawski,
Podstawoweproblemyprawneobywatelstwa,w:Konstytucyjnyustrójpaństwa.Ksie
þgajubileuszowa
ProfesoraWiesławaSkrzydły,WydawnictwoUniwersytetuMariiCurie-Skłodowskiej,Lublin2000,
s.297.
13
Zob.szerzejH.Zie
þba-Załucka,Problematykaobywatelstwaaprawaobywatelskie...,op.cit.,
s.119.
14
Por.definicje
þpoje
þciandomicyl”w:W.Kopaliński,Słownikwyrazówobcychizwrotów
obcoje
þzycznychzalmanachem,ŚwiatKsia
þz
úki,Warszawa2000,s.129,tamtez
únatematpochodzenia
omawianegoterminuodsłowadomus.
15
Natematznaczeniaterytoriumjakopoje
þciageograficznegoispołecznegowkwestiinprzypo-
rza
þdkowaniaosobyludzkiejdostrukturypaństwowej”zob.J.W.Gałkowski,Człowiekjakoobywatel
–aspektprzedmiotowyipodmiotowy,w:M.Szyszkowska(red.),Człowiekjakoobywatel,Instytut
StudiówPolitycznychPAN,Warszawa1995,s.42.
16
M.Banaś,A.Krzywonos,Prawodoobywatelstwa,op.cit.,s.158–159.
