Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
17
granica
þ,prawodopowrotudokraju(atakz
úezakazwydaleniaczytez
úeks-
tradycjiobywatelaprzezwłasnepaństwo),prawodobezpłatnejedukacji
wszkołachpublicznychdanegoszczeblaczyrówniez
úprawodopewnychform
zabezpieczeniaspołecznego.
Przytoczonapokrótcesystematykaprawiwolnościobywatelskichnie
moz
úebyćkompletnabezwste
þpnegoodróz
únienianpraw”odnwolności”.Ujmu-
ja
þcrzeczobrazowo,najcze
þściejtraktujesie
þoprawiepodmiotundo”czegoś
wpaństwieiowolnościpodmiotunod”ingerencjipaństwawpewnedziedziny
z
úycia
27
.Niniejszaksia
þz
úkaukazuje,jakwhistorycznymprocesieprawnoustro-
jowegorozwojuideiobywatelstwanaste
þpujewpierwuzyskiwanieprzezczłon-
kówpaństwacorazwie
þkszejsferywolnościnod”,zaśprawopodmiotówndo
czegoś”stajesie
þstosunkowopóźnymproduktemmyślispołeczno-politycznej
iefektemrozwia
þzańustawowych.Istotnejestwtymmiejscurówniez
úpodkreś-
lenie,iz
úniejednokrotnieprawaorazwolnościwyste
þpuja
þwliteraturzetematu
jakopoje
þciasynonimiczne,jakchoćbywprzypadkuprawalubwolności
zrzeszaniasie
þ.
Zagadnienieobywatelstwawperspektywieewolucyjnejpozostajerówniez
ú
z
úywotniezwia
þzanezobowia
þzkamiobywatelskimi.Waz
únewtejkwestiijest
ponowneodniesieniesie
þdopaństwawspółczesnego,wktórymwymagasie
þ
odobywateliirezydentówprzedewszystkimprzestrzeganiaprawa(wtym
uiszczaniazobowia
þzańpodatkowych),atakz
úetroskiodobrowspólne(wtym
dbałościoochrone
þśrodowiska).Powinnościamistricteobywatelskimipozostaja
þ
natomiastwierność(lojalność)iposłuszeństwowobecpaństwa(wtymwypeł-
nianieobowia
þzkuobronnego),atakz
úeniekiedy(wczasiepokoju)odbycie
słuz
úbywojskowej(dotyczytozwykleme
þz
úczyzn).Niemalwszystkietezobo-
wia
þzaniaistniaływzasadziewokresiecałegodługiegoprocesukształtowania
sie
þobywatelstwa,wtymtakz
úewtedy,gdynieposiadałoonoracjibytu,jednak
wdziejowymrozwojustanowiskaczłowiekawpaństwiedostrzegasie
þwyraźna
þ
prawidłowość,zgodniezktóra
þprzewagaobowia
þzkównadprawamioddała
zczasemprymattymostatnim.
Ksia
þz
úkataopierasie
þwduz
úejmierzenaźródłachbezpośrednich,tj.dziełach
europejskichfilozofówpaństwaróz
únychepokoraznadokumentach,zwłaszcza
ustawachzasadniczychideklaracjachpraw.Niektóreźródłabadawczesa
þprzy
tymtakobszerne,iz
únalez
úałojepotraktowaćwsposóbselektywny,totez
ú
–zwłaszczawinterpretacjirozbudowanychiwieloaspektowychdoktrynoraz
aktówprawnych–naciskpołoz
úonyzostałnaproblematyke
þdotycza
þca
þstricte
przedmiotupracyiniejednokrotnietylkonamarginesiedotykaichtreści
odnosza
þcejsie
þdokwestiiistotypaństwaczylegitymacjiiuprawnieńwładzy,
chybaiz
úimmanentniewia
þz
úa
þsie
þonezpodstawowymtematem.
27
Podziałnatzw.prawapozytywneoraznegatywneomawianaprzykładR.R.Ludwikowski,
Prawokonstytucyjneporównawcze,DomOrganizatora,Toruń2000,s.433.
