Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Odtradycjidonowatorstwa,odtransgresjidoadaptacji...|11
Ecowyróżniłteżkilkarodzajówpowtórzeń,m.in.„retake”(opowieści
odalszychlosachpostacizwcześniejszegoutworu),„remake”(ponowne
opowiedzeniejakiejśfabuły,historii),kalka(przeformułowaniehistoriina
nowo),dialogintertekstualny.Pisarzisemiologzwróciłuwagęnato,żefor-
mytakiejdialogicznościprzeniosłysięjużnaterenliteraturypopularnej32.
Powtórzenia,wedługEco,wiążąsięzestrategiązaskoczeniainowości:
[ś]wepocekomunikacjimasowejwszystkojużzostałopowiedzianeinapisane,
awięc[ś]najmniejszazmianaalboformapowtórzeniaexplicitetego,cojużzna-
my,wytwarzaprzyjemnośćtekstu33.
ZkoleiElżbietaDąbrowskatakpisałaodialoguztradycją:
maswerozmaitewcielenia(akceptatywne,polemiczne,parodyjne,ironiczne,lu-
dyczne),alekażdepowtórzenie[ś]wnosizmianę:modyfikacjeiinnowacjenjuż
napisanego”(powiedzianego)34.
GerardGenettezjawiskatenazywapalimpsestami,literaturądrugiegostop-
nia35,nmajsterkowaniem”,bricolagelem.Tekstyliteraturynksiążkowej”wyma-
gająnlekturyrelacyjnej”,aichpisanie-wielokrotnegoodczytywanialiteratury
ijejprzepisywania.Jakuważa-
Ludzkość[ś],odkrywającustawicznienowesensy,niemożestaletworzyćno-
wychformimusiumieszczaćtenowesensywformachistniejącychjużdawniej36.
WartotuprzypomniećustaleniaJohnaBarthaoliteraturzenwyczerpania”,
atymsamymtezę,iżwszystkojużzostałoopisaneiliteraturamożesięjedynie
powtarzać37.Totakżeprzedkładanienadliterackąinwencją-reminiscencji,
nprzepisywania”(cytaty)nadpisaniem,nieustannejwędrówkipośladachpo-
przedników,nzbieraniadawnychicudzychmyśli”(określenieJ.L.Borgesa).
KarolMaliszewskitakzdefiniowałpojęcieautora:
toktoś,kto,miksująci(zazwyczaj)przetwarzającdoświadczeniaegzystencjalne
ifaktykultury,dokonujeichselekcjiiukładaznichdziełosztuki,decydujeoosta-
tecznymkształcieutworuiodpowiadazaniegowcałości38.
Powtarzaniejestczęstouproszczeniem,banalizacją.Filozofpowtórzenia-Gelles
Deleuze-uważał,że-nWyciągaćzpowtórzeniacośnowego,wyciągaćzniego
różnicę-takajestrolawyobraźniczyumysłu”39.ZkoleiwedługEwySzczęsnej:
32Por.:Podrugiejstronielustraiinneeseje,przeł.J.Wajs,Warszawa2012.
33Tamże,s.190.
34Dialogmiędzytekstami-oartystycznymefekciegrypowtórzeniairóżnicy,nJęzykArtys-
tyczny”,t.14,2010,s.13.
35Palimpsesty.Literaturadrugiegostopnia,[w:]Współczesnateoriabadańliterackichzagranicą,
oprac.H.Markiewicz,t.IV,cz.2,s.317-366.
36Tamże,s.365.
37Por.:Literaturawyczerpania,[w:]Współczesnamyślestetyczna,oprac.R.Różanowski,Wroc-
ław1993,s.176-188.
38Autorstwoainspiracja,[w:]Jakzostaćpisarzem,red.A.Zawada,Wrocław2011,s.51.
39Różnicaipowtórzenie,przeł.B.BanasiakiK.Matuszewski,Warszawa1997.
