Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wojnajakoinstytucjaprawa
31
gospodarczeifinansowewstosunkudoWłoch.JednakWielkaBrytaniaiFrancja
89
niebyłyprzygotowanenadużekosztyznimizwiązane,więcniewprowadzono
sankcjiobejmującychsurowcestrategiczne,jakropa,węgielczystal.Nawetdotak
90
ograniczonychsankcjiniezastosowałysięNiemcy,Austria,SzwajcariaiWęgry.
91
TeoretycznasłabośćLigiujawniłasięwpełniwpraktyce.
Niezaprzeczalnymmankamentempierwszegosystemuzbiorowegobezpieczeń-
stwabyłbrakjegouniwersalności.StanyZjednoczone-jedenzgłównychprojekto-
dawcówisygnatariuszPaktuLN,nieratyfikowałygo.PozaLigąprzezpewienczas
92
znajdowałysięNiemcy,któreprzystąpiłydoPaktuLNw1926r.Jednakw1933r.
NiemcyorazJaponia(wzwiązkuzinwazjąwMandżurii)wystąpiłyzLigiNarodów.
Wcześniej,w1928r.,uczyniłatoBrazylia,aZSRR,przyjętydoLigiw1934r.,
zostałzniejwyrzuconyrezolucjąz14grudnia1939r.zaagresjęnaFinlandię.
93
Tooznaczało,żeefektywnośćLigizależałaodsiłyjejnajpotężniejszychczłonków
-FrancjiiWielkiejBrytanii,mierzonejwstosunkudopaństwałamiącegoposta-
nowieniaPaktuLNorazichgotowościdospełnianiaswoichobowiązkówwynika-
jącychzPaktuLN.
NiedoskonałościPaktuLNniepowinnyjednakprzysłonićpostępu,jakijednak
nastąpiłwrazzustanowieniemLigiNarodów.Otóżporazpierwszywprowadzo-
noaktemprawnympodziałnawojnylegalneinielegalne(decydującymkryterium
kwalifikacyjnymbyłozastosowaniesięlubniezastosowaniesiędoproceduryokreś-
lonejwPakcieLN).Porzuconowięcdotychczasowysubiektywnypodziałnawojny
sprawiedliweiniesprawiedliwe.Ponadto,artykuł11PaktuLN(równieżartykuł16
przewidującysystemsankcji)wprowadziłzasadę,żekażdawojnalubjejgroźbajest
przedmiotemzainteresowaniacałejLigi.Wojnaprzestałabyćtylkoprywatnąspra-
wąstronkonfliktu,leczstałasięproblememinteresującymwszystkichczłonków
Ligi,cowzałożeniumiałoobejmowaćcałąspołecznośćmiędzynarodową.Rada
LigiNarodówmogłaużyćwszelkichśrodków,abyzapobieczaostrzeniusięsporu
(policingthepeace).Gdybywięcorgantendobrzespełniałswojąrolę,istniała
94
szansa,żewojnawpraktycestosunkówmiędzynarodowychzostałabywyelimino-
wana.Należałowięcjedyniestopniowouszczelniaćstworzonysystem,abyludzkości
niegroziłykolejnekonfliktyzbrojne.
89
SzerzejF.Przetacznik,ThePhilosophical...,op.cit.,s.333.
90
S.Brown,TheCauses...,op.cit.,s.180-181.
91
W.Czapliński,Skutkiprawne...,op.cit.,s.65-66.
92
OprzyczynachbrakuratyfikacjiPaktuLNprzezStanyZjednoczone,zob.F.P.Walters,
AHistory...,op.cit.,t.1,s.258in.
93
Szerzejnatentematzob.F.Przetacznik,ThePhilosophical...,op.cit.,s.349.
94
C.Antonopoulos,TheUnilatera...,op.cit.,s.12.BenjaminB.Ferenczartykuł11określamia-
nemncatchall”.B.B.Ferencz,DefiningInternationalAggression.TheSearchforWorldPeace.
ADocumentaryHistoryofandAnalysis,t.1,OceanaPublicationsInc.,NewYork1975,s.8.
