Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
Delegalizacjaagresji
zartykułu16PaktuLN,działańbędącychrezultatemdecyzjipodjętejprzezZgroma-
dzenieLNalboRadęLNnapodstawieartykułu15ust.7PaktuLN,jeślimiałyby
byćwymierzonewpaństwo,którepierwszezaatakowało.Coważne,wprzypadku
131
pogwałceniazobowiązańprzyjętychwPakcieReńskimsprawapowinnabyćprzed-
stawionaRadzieLNidopókiorgantenniepodejmiedecyzji,czydoszłodonaru-
szenia,dopótywojnaobronnabyłazabroniona.Zadopuszczalnąuznanojed-
132
nakwojnęwprzypadkurażącegopogwałceniazobowiązańwynikającychzPaktu
Reńskiegoalbowprzypadkurażącegozłamaniapostanowieńdemilitaryzacyjnych
artykuły42i43TraktatuWersalskiego,jeśliczynytestanowiłyniesprowokowa-
nyaktagresjiigdykoniecznabyłanatychmiastowareakcjazewzględunana-
ruszeniegranicy,rozpoczęciedziałańzbrojnychlubzgromadzeniesiłzbrojnych
wstrefiezdemilitaryzowanej.Stronyporozumieńzobowiązywałysiędorozstrzy-
133
ganiasporówdrogąpokojową-sporyprawnemiałybyćrozwiązywanewdrodze
arbitrażu,apozostałewdrodzekoncyliacji.Przyczymzaznaczono,żejeślide-
134
cyzjakomisjikoncyliacyjnejniezostałabyzaakceptowana,sprawapowinnatrafić
doRadyLN,zgodniezprocedurąprzewidzianąwartykule15PaktuLN.Główny
celtraktatówzLokarno,tozagwarantowaniestatusquonazachodniejgranicy
Niemiec.Dlategoteżuznano,żeLokarno,mimoiżwykluczyłojedenzprawdo-
135
podobnychpowodówwojnyofensywnej,tojednakjednocześniewyznaczyłoinny
kierunekdziałańzbrojnych-naWschodzieiniemogłytegozmienićwzajemne
gwarancjeFrancjiiPolskiorazFrancjiiCzechosłowacji,atakżekonwencje
136
arbitrażowepomiędzyNiemcamiaPolskąiNiemcamiaCzechosłowacją.
137
Mimokontrowersji,jakiebudziłytraktatyzLokarno,uzasadnionejeststwier-
dzenie,żestanowiłyonekroknaprzódwkierunkuograniczeniaużyciasiły.Mówiły
onebowiemoograniczeniunietylkomożliwościwszczynaniawojny,aleużycia
winnejformiesiłyzbrojnej-ataku,inwazji.Ponadto,rozwijałysystempokojo-
wegorozwiązywaniasporów.Zdrugiejjednakstronymożnamiećwątpliwości,czy
tegotyputraktatywzmacniałybezpieczeństwoiprzekonanieoograniczeniuprawa
doprowadzeniawojny.PodważałyonebowiemwiarygodnośćLigiNarodów.
SkorobowiemladamomentNiemcymiałyprzystąpićdoLN,topocóżzawierać
znimidodatkoweporozumieniazakazująceagresywnychwojen.Ponadto,termi-
138
nyużytewtraktatach-npoważnepogwałcenie”,nniesprowokowanaagresja”,były
nieprecyzyjneiumożliwiałyszerokąichinterpretację.
131
132
133
134
135
136
137
Artykuł2ust.2.
Artykuł4ust.1.
Artykuł4ust.3.
Artykuł3.
Artykuł1.
DzU1926,nr114,poz.660.
Ibidem,poz.662.
138
S.E.Nahlik,Wstępdonaukiprawamiędzynarodowego,PaństwoweWydawnictwoNauko-
we,Warszawa1967,s.124.
