Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
23
Filozofowieprawzwierzątnazywająswojestanowisko
radykalno-abolicjonistycznyminieakceptujążadnychre-
formatorskichustaw,którejedyniedająpozornewrażenie
zmianyrelacjiczłowiek-zwierzęi-wedługnich-zdecy-
dowanieniepoprawiająbytutegoostatniego.Ichzdaniem,
żadnacząstkowareformaniezniesietego,colegitymizuje
wykorzystywaniezwierząt,czyliprawawłasności.Powraca-
jącyodepokistaropolskiejproblemposiadaniaizniewolenia
przyrodyprzezczłowiekawciążjestważnymiaktualnym
punktemzapalnym,którywzbudzaskrajneopinie.
Ideaprawzwierzątkształtowałasięjużwstarożytnym
Rzymie.PisarziepikurejczykLukrecjusz(97-55p.n.e.)sfor-
mułowałzasadęniepisanegokontraktumiędzyczłowiekiem
izwierzętamiudomowionymi,twierdząc,żeteostatnie
dająnamokreślonekorzyści,awzamianznajdująsiępod
nasząopiekąiochroną.Zwolennikiemprawzwierzątbył
równieżUlpianDomicjusz(ok.170-223r.n.e.),rzymski
prawnik,którydowodził,żezwierzętamająprzyrodzone
imprawa(iusanimalium),niezależneodwoliinnych.Ich
istnieniemiałobyćzwiązanezobiektywnymporządkiem
określanymmianemprawnaturalnych(iusnaturale)
48
.
KoncepcjaUlpianapozostałajednak,jakprzedstawiato
Probucka,bezwiększychkonsekwencjidladalszychlosów
relacjiczłowiek-zwierzę.
Natomiastwczasachnowożytnych,w1688roku,pierw-
sząosobą,któraużyłaterminunprawa”(rights)wodniesieniu
dozwierząt,byłangielskipisarzTomasTryon(1634-1703).
Przedstawiłongatunekludzkijakoagresora,którywsposób
brutalnyibezmyślnydepczeprawanaturalneinnychistot
żywych.PodstawyfilozoficzneTryonabyłyjaknaoweczasy
niezwykłe.Tenpisarzikupiecwjednejosobieinspirował
sięfilozofiąpitagorejską,poglądamiJakubaBoehmeihin-
duizmem.Dlategołączyłpostulatwegetarianizmuzideą
niestosowaniaprzemocywobeckogokolwiek,wtymrównież
wobeczwierząt.Głoszonaprzezniegoideaprawnaturalnych
48
Ibidem,s.21.
