Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wanychmetodterapeutycznychibadańprzesiewowychsięgałbyniebo-
tycznychsum.Szacujesię,żeokoło70%nowotworówzłośliwychjestwy-
nikiemdziałaniaczynnikówśrodowiskowych.Wartozatemskupićsięna
profilaktyce.
Palenietytoniuipiciealkoholu
Palenietytoniujestnajważniejszymzeznanychkancerogennychczyn-
nikówśrodowiskowych.Tennałógjestodpowiedzialnyzaconajmniej
90%(!)zachorowańnarakapłuca,aletakżewpodobnymodsetkuzaza-
chorowanianarakajamyustnej,gardła,krtaniiprzełyku.Równieżznacz-
naczęśćzachorowańnarakapęcherzamoczowego,trzustkiirakaszyjki
macicyjestzwiązanazpaleniem.Umężczyznnałógtenjestodpowie-
dzialnyzaconajmniej40%zgonównanowotworyzłośliwe.Wartopod-
kreślić,żerakpłuca,najczęstszyznowotworówkobietimężczyzn,przed
upowszechnieniemnałogupaleniatytoniubyłchorobąstosunkoworzad-
ką;nadaluosóbniepalącychwystępujeprawiedziesięciokrotnierzadziej
niżupalących.
Dymtytoniowyjestbardzosilnymkancerogenem,zdolnymzarówno
doinicjacji,jakipromocjikancerogenezy.Zawieraokoło4tysięcy(!)
różnychszkodliwychsubstancji,wtymkilkadziesiątkancerogenów.
Wedługstatystyk,wypalaniejednejpaczkipapierosówdziennieprzez30
latpowodujeskrócenieżyciaśrednioo15lat.Ryzykozachorowaniazale-
żyodliczbywypalanychpapierosówidługościtrwanianałogu,przyczym
czastrwanianałogujestczynnikiemsilniejszym.Paleniepapierosówza-
wierającychmniejsubstancjismolistychiniższedawkinikotyny(light,
superlight)niezmniejszaryzykachoróbtytoniozależnych.Jednoznacznie
wykazanotakżeszkodliwośćpaleniabiernego,czyliprzebywaniawśrodo-
wiskudymutytoniowego.Paleniefajkiicygarajestszkodliwewmniej-
szymstopniu,choćzachorowalnośćnarakapłucawtejgrupiepalaczyjest
równieżwyższaniżuniepalących.Stwierdzonotakże,żełącznedziałanie
kilkukancerogenówsprawia,żeryzykozachorowanianarakapłucajest
zwielokrotnione.Tęzależnośćobserwujesięnaprzykładupalącychpa-
pierosypracownikównarażonychnawdychaniepyłuazbestowego.
19
