Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
62
RozdziałI.Odpowiedzialnośćpodmiotówzbiorowychjakowyzwanie...
znaczeniedladalszegouzasadnianiaodpowiedzialnościkarnejpodmiotów
zbiorowych.Przedstawiasięonobowiem,zkoniecznymuproszczeniem,
następująco:skorodochodzidorozparcelowaniaodpowiedzialnościnajak
największąliczbęuczestnikówdanegoprocesu-tak,żezarównożaden
znichniewypełniawszystkichprzesłanekumożliwiającychjegoukaranieza
tęczęść,którejsiędopuścił,jakiwszystkichłącznietrudnouznaćpoprostu
zawspółsprawców,choćbyzewzględunalukiwprzepływachinformacyj-
nych117,skutkującebrakiemdzieleniaprzeznichjednejwspólnejcałościowej
perspektywyiwyobrażeniawspólnegorezultatu,toracjonalnąopcjąstajesię
sumarycznepodejście,kreującewmiejsceniedającychsięzidentyfikować
sprawcówindywidualnych,jednegonsupersprawcę”wpostaciwyposażo-
nejwodrębnąpodmiotowośćzbiorowości.Mimowrażeniarewolucyjności
takiegozwrotuwprawiekarnym,możebyćtowybórwwiększymstopniu
respektującygwarancyjneiaksjologicznejegopodstawy,niżprzykładowo
czynieniekoncesjiwkierunkunusprawnienia”karaniazaangażowanych
jednostekludzkichwpostacichoćbyzwiększeniaodpowiedzialnościza-
rządzającychpoprzezcorazdalszeprzesuwaniegranicwymaganejodnich
przewidywalnościryzykczykonstruowanieexpostzawyżonychstandardów
ostrożnościichdziałań,jakrównieżzmianodstronysamejtypizacjiczynów
zabronionych,pozwalających-jakwprzypadkuprzestępstwznarażenia
naniebezpieczeństwoabstrakcyjne-nawykorzystywaniesystemudomnie-
mańiułatwieńdowodowych118.Kontrargumentemniejestbowiemwcale
poprzestanienaobecnympoziomieingerencjiprawnokarnej,alerozsze-
rzenieiintensyfikacjarepresjiindywidualnej.Jeżelibowiemzwiększona
szkodliwośćzamachównadobraprawnewynikającychzfunkcjonowania
wobrocieprzedsiębiorstwmabyćwłaśniepochodnąowegotłakorporacyj-
nego,charakteryzującegosięninstytucjonalizacjąniepodleganiaodpowie-
dzialności”,tj.ukryciemwskomplikowanejwielowarstwowejsiecikompe-
117Niechodzitotylkoo-jakmożnabywstępniezakładać-brakwłaściwegoprzekazywania
informacjizwyższychszczeblinaniższe,aleteżnp.zjawiskotzw.nfiltrainformacyjnego”między
warstwąkierownicząapodległymipracownikami,gdyciostatniskłonnisąpodawaćjedyniein-
formacjepozytywne,równieżwpływającnaselektywnąwiedzęzarządu-zob.B.Schünemann,
Unternehmenskriminalität...,s.37.
118JakobrazowokonstatujeK.Mittelsdorf,cytującR.Wolfa(R.Wolf,ImFiakerderModerne.
VondenSchwierigkeitenökologischerGerechtigkeit,nKritischeJustiz”1991,s.351):rozwiązanie
problemupoprzezukaranieosóbznajdującychsiępoprostunanajwyższymszczebluhierarchii
możnazaakceptować,tylkojeżelinzbezsilnejwściekłościnaspowodowanenaruszeniejestsięgoto-
wympozbyćsię(dosłownie:wyrzucićzaburtę)zasadprzyczynowości,bezprawnościiwiny,itym
samymrdzeniaobywatelskiegopaństwaprawa”(K.Mittelsdorf,Unternehmensstrafrecht...,s.12).
