Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Drogiwchłanianiatrucizn
przeniknęładoorganizmuześrodowiskaze-
wnętrznego.Poziomydawkipobranejidawki
wchłoniętejmogąsięróżnić,ponieważsubstancje
chemicznezwykleniewchłaniająsięcałkowicie
zmiejscakontaktu.Medialnadawkaśmiertelna
(medianlethaldose,LD
50
)toilośćsubstancjiche-
micznej,którapowodujeśmierć50%badanych
osobników.LD
50
jestwskaŹnikiemtoksyczności
związkuchemicznego.
Drogiwchłanianiatrucizn
Wchłanianie,czyliabsorpcjapoleganaprzej-
ściusubstancjiześrodowiskazewnętrznegodo
krążeniaogólnego.Wchłanianietoksynmożeza-
chodzićróżnymidrogami.Zpunktuwidzeniatok-
sykologiinajistotniejsząrolęodgrywadrogapokar-
mowaioddechowa.
Drogapokarmowa:drogątąprzedostajesiędo
organizmunajwięcejtrucizn,międzyinnymileki
izanieczyszczeniażywności.Drogapokarmowaod-
grywanajistotniejsząrolęwzatruciachsamobój-
czych,zabójstwachorazwzatruciachprzypadko-
wych,zwłaszczaudzieci.Mateżpewneznaczenie
wzatruciachzawodowych.Wchłanianieksenobio-
tykówzachodzinacałejdługościprzewodupokar-
mowego,jednaknajwiększąrolęwtymzakresie
odgrywająjelita.
Wchłanianieprzezskóręodgrywaszczególną
rolęwzatruciachzawodowych.Przezskóręwchła-
niająsiętakżeniektórebojoweśrodkitrujące.Wy-
różniasiędwazasadniczemechanizmyprzenika-
niaksenobiotykówprzezskórę:transport
transepidermalnyitransporttransfolikularny.
Transporttransepidermalnyzachodziprzez
warstwykomóreknaskórkaorazprzezprzestrze-
niemiędzykomórkowe.Transporttransfolikularny
prowadzonyjestprzezprzydatkiskóry,głównie
gruczołyłojoweimieszkiwłosów,wmniejszym
stopniuprzezgruczołypotowe.
Wchłanianieprzezukładoddechowymaszcze-
gólneznaczenieprzynarażeniuzawodowymiśro-
dowiskowymorazwzatruciachgazamibojowymi.
Drogawziewnaodgrywateżpewnąrolęwzatru-
ciachprzypadkowychisamobójczych.Dużapo-
wierzchniadrógoddechowychiniewielkagrubość
barierypowietrze-krewsprawia,żewchłanianie
gazówiparprzezpłucazachodzizdużąwydajno-
ścią.Truciznywchłanianetądrogąsąrozprowa-
Drogiwchłanianiasubstancjitoksycznej:
pokarmowa;
skórna;
wziewna;
pozajelitowa:dożylna,dootrzewnowa,domięśniowa,
podskórnaidordzeniowa;
przezjamyciała:dospojówkowa,donosowa,doodbyt-
niczaidopochwowa.
Ksenobiotykiprzenikająprzezbłonybiologiczneza
pomocą:
transportubiernego(dyfuzjibiernej);
transportuprzezpory(absorpcjikonwencjonalnej);
transportuułatwionego;
transportuaktywnego;
transportujonowego;
endocytozy.
Wchłanianiesubstancjitoksycznychwprzewodzie
pokarmowym:
wjamieustnejwchłaniająsię:alkohole,cyjanki,koka-
ina,nikotyna,nitroglicerynaitp.;
wżołądkuwchłaniająsię:acetanilid,alkohole,cyjanki,
fenazon,kofeina,teofilinaitp.;
wjelitachwchłaniasięwiększośćksenobiotykówpoda-
nychdoustnie.Niewchłaniająsięjedyniesubstancje
całkowiciezjonizowane,nietrwałeinierozpuszczalne
wsokujelitowym.
Wchłanianiesubstancjitoksycznychprzezskórę:
nadrodzetransportutransepidermalnegowchłaniają
się:aminyaromatyczne,dwusiarczekwęgla,fenole,tetra-
etylekołowiu,węglowodoryaromatyczne,węglowodory
alifatyczne,związkifosforoorganiczne,związkinitroweitp.;
nadrodzetransportutransfolikularnegowchłaniają
sięelektrolityimetaleciężkie.
Przezukładoddechowywchłaniająsię:arsenowodór
,
benzen,bromekmetylu,chlor
,chlorekmetylu,chlorowodór
,
cyjanowodór,dwutlenekwęgla,fluor,formaldehyd,fosgen,
ksylen,paryalkoholumetylowego,paryamoniaku,pary
rtęci,siarkowodór
,tetraetylekołowiu,tlenkiazotu,tlenekse-
lenu,tlenekwęgla,toluen,trichloroetylen,związkicynkuitp.
15
