Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Toksykologia,trucizny,ostrezatrucia
dzanedotkanekinarządówzpominięciemwątro-
by.Wchłanianiewpłucachzachodzigłówniena
drodzedyfuzji.
Popodaniudożylnymsubstancjatoksycznajest
bezpośredniowprowadzanadokrwiobiegu,coeli-
minujewpływprocesuwchłanianianajejlosy
worganizmie.
Popodaniudootrzewnowym,zewzględunadu-
żąpowierzchnięwchłanianiaidobreukrwienieja-
myotrzewnowej,truciznyszybkoulegająabsorpcji
iprzezkrążeniewrotnedocierajądowątroby,
anastępniedokrążeniacentralnego.
Wchłanianiesubstancjipodanychdomięśniowo
ipodskórniezachodzipowoliiobjawyzatrućpoja-
wiająsięzopóŹnieniem.
Metabolizmtrucizn
Przemianyksenobiotykówworganizmiemożna
podzielićnareakcjepierwszejireakcjedrugiej
fazy.Reakcjepierwszejfazymodyfikująstrukturę
chemicznąsubstancjiprzezwytwarzaniegrup
funkcyjnych,niezbędnychdoprocesówdrugiej
fazy.Metabolitypowstałepodczasreakcjidrugiej
fazysąnaogółbardziejpolarneniżsubstancje
macierzysteiłatwiejwydalająsięzorganizmu.
Niekiedyproduktyreakcjidrugiejfazyulegają
aktywacjimetabolicznej,np.dowolnychrodników.
Przemianytenazywanesąreakcjamitrzeciej
fazy.Biotransformacjaksenobiotykówzachodzi
przyudzialeenzymówzlokalizowanychwwątro-
bie,nerkach,płucach,jeliciecienkim,łożysku,
jądrach,jajnikach,skórze,siatkówceokaiwoso-
czukrwi.Wprocesachtychnajwiększąrolęodgry-
wająenzymysiateczkiśródplazmatycznejgładkiej
(mikrosomalne).Enzymytebiorąudziałwreak-
cjachutleniania,redukcji,hydrolizyisprzęgania.
Enzymykatalizująceutlenianietoksynsązaliczane
dogrupymonooksygenaz(oksydaz).Najważniejszą
rolęwprzemianachksenobiotykówodgrywają
hepatocyty,wktórychmonooksygenazystanowią
około20%ogólnejzawartościbiałkasiateczkiśród-
plazmatycznej.Głównymimonooksygenazami
siateczkiśródplazmatycznejsąenzymygrupy
cytochromuP-450.Układtenobejmujecytochrom
P-450,reduktazęNADPHcytochromuP-450oraz
fosfolipidy.CytochromP-450występujewpostaci
wieluizoenzymówróżniącychsięmiędzysobą
budową,właściwościamispektralnymiiimmunolo-
Reakcjepierwszejfazy:
utlenienie
redukcja
hydroliza
Reakcjedrugiejfazy:
sprzęganiezkwasemglukuronowym
sprzęganiezkwasemsiarkowym
metylacja
acetylacja
sprzęganiezaminokwasami
sprzęganiezglutationem
tworzeniekwasówmerkaptopurowych
tworzenietiocyjanianów
Substancjenieulegającebiotransformacji:związkisil-
niepolarne(np.kwasftalowy,kwasszczawiowy,kwasy
sulfonowe,czwartorzędowezasadyamoniowe),substancje
lotne(eteretylowy,cyklopropan)isubstancjesilnielipofil-
ne(np.pestycydychloroorganiczne).
Mikrosomalnereakcjeoksydacyjno-redukcyjne
hydroksylacjawęglowodorówaromatycznychialifa-
tycznych
epoksydacja
dealkilacja
oksydatywnadeaminacja
N-oksydacja
N-hydroksylacja
S-oksydacja
desulfuracja
oksydatywnadehalogenacja
redukcjazwiązkównitrowychiazowych
redukcyjnadehalogenacja
jednoelektronowaredukcja
jednoelektronoweutlenianie
Pozamikrosomalnereakcjeoksydacyjno-redukcyjne
utlenianiealkoholi
utlenianiealdehydów
16
