Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Toksykologia,trucizny,ostrezatrucia
odbywasięzapomocątransportuaktywnegolub
dyfuzjibiernej.Transportposzczególnychanionów
możebyćkompetencyjniehamowanyprzezinne
aniony.
Wydalaniezżółcią.Wwątrobietoksynymogą
ulecbiotransformacji,związaćsięzbiałkamilub
zostaćwydalonewpostaciniezmienionejzżółcią.
Stężenieniektórychsubstancjiwżółcijestkilka-
dziesiąt,anawetkilkasetrazywiększeniżwoso-
czu.Przyjmujesię,żewwątrobieistniejąconaj-
mniejczterymechanizmytransportuaktywnego
dlaróżnychgrupsubstancji:dlaanionów,kationów,
związkówobojętnychidlametaliciężkich.Substan-
cjetoksycznewrazzżółciąprzedostająsiędojelit,
skądmogąbyćwydalanezkałemlubwchłaniane
ponownie.Wchłanianiuzwrotnemuulegajągłównie
substancjelipofilne.Trafiająonedowątrobyipo-
nowniesąwydalanedożółci.Wtensposóbwytwa-
rzasięcyklkrążeniawątrobowo-jelitowego.
Wydalanieprzezdrogioddechowe.Przezpłuca
wydalająsięsubstancjelotne.Wydalanieprzez
płucazachodzinadrodzedyfuzjibiernej.Szybkość
eliminacjitądrogązwiększasięwrazzezwiększe-
niemwentylacjipłuciszybkościprzepływukrwi
przezpłuca.Substancjedobrzerozpuszczalnewe
krwisąwydalanewolniej.Takżebiotransformacja
donielotnychmetabolitówograniczawydalanie
substancjitoksycznychprzezpłuca.
Wydalanieinnymidrogami.Nieznaczneilości
substancjiwydalająsięześliną,potemimlekiem.
Związkichemicznezkrwidoślinyprzedostająsię
nadrodzedyfuzjibiernej.Wtensposóbusuwane
sągłówniesubstancjelipofilne.Stężenieniektórych
substancjiwśliniejestzbliżonedostężeniawoso-
czu,cojestwykorzystywanewcelachdiagnostycz-
nych.Substancjewydalaneześlinąsązazwyczaj
połykaneidostająsiędoprzewodupokarmowego.
Substancjetoksycznemogąbyćwydalaneprzez
skórę,zwłaszczaprzezjejgruczoły,przezwłosy
ipaznokcie.Niektóresubstancjewydalanezpotem
(jod,brom,fenol)mogąwywoływaćpodrażnienia
skóry.Wielesubstancjiobcychprzedostajesię
zkrwidowłosówiwiążesięzichstrukturąkera-
tynową.Oznaczeniezawartościksenobiotykówwe
włosachznajdujezastosowaniewocenienarażenia
zawodowegoiśrodowiskowego,atakżewkontroli
osóbuzależnionych.
Wydalaniesubstancjitoksycznychdomlekazo-
stałoopisanewrozdzialeIV„Specyfikaostrych
zatrućudzieci”.
Substancjetoksycznewydalanesąprzeznerki
iuszkadzająkanalikinerkowemogącepowodowaćnie-
wydolnośćnerek:antybiotykiaminoglikozydowe,związki
chromu,związkikadmu,związkiołowiu,związkirtęci,
związkiuranuitp.
Substancjewydalanezżółcią:dioksyny,fenoloftale-
ina,leki(atropina,amitryptylina,chlorotiazyd,glutetymid,
morfina,tiorydazyna),pestycydychloroorganiczne,stero-
idy,węglowodoryaromatyczneorazpołączeniawielu
związkówzglutationem,glicyną,kwasemglikuronowym
ikwasemsiarkowym.Niektórealkaloidy,takiejakchinina
istrychnina,wydalająsięwpostacipołączeńzkwasami
żółciowymi.
Metalełatwiejwydalającesięzżółciąniżzmo-
czem:mangan,srebro,połączeniaorganicznertęci,arsen,
miedź,ołów,cynk.
Substancjewydalaneprzezdrogioddechowe:dwutle-
nekwęgla,dwusiarczekwęgla,eteretylowy,fumiganty,olej-
kieteryczne,rozpuszczalnikiorganiczne,tlenekwęglaitp.
Substancjewydalaneześliną:alkoholetylowy,chini-
dyna,digitoksyna,fenytoina,metale(kadm,ołów,rtęć,
stront),morfinaiinneopiaty,nikotyna,niektórepestycydy,
penicylina,pochodnekwasubarbiturowego,pochodne
kwasusalicylowego,rodanki,streptomycyna,sulfonamidy,
tolbutamid.
Substancjewydzielanezpotem:alkoholetylowy,fena-
zon,kwasbenzoesowy,kwassalicylowy,ołów,rtęć,żelazo.
Substancjeodkładającesięwewłosach:heroina,me-
taleimetaloidy(arsen,fluor,krzem,selen,brom),morfina,
pestycydychloroorganiczne.
18
