Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
|AndrzejNowak
tów,niezależnieodtego,czywenwschodniej”
,czywnzachodniej”Europie33.Jeślijedynym
naszymzadaniemzwiązanymzpamięciąjestleczenietraum,jeślipodstawowymmoty-
wemzwiązkuzprzeszłościąmabyćstrach,topotwierdzamywistocieto,coCh.Maierjuż
dekadętemuzaobserwowałjakonincapacitytoentertaintransformativepoliticalprojects
forthefuture”34.
Drugąkonsekwencjąnarzucanejiwykluczającejotwartądebatęeuropejskiejnpopraw-
nościpamięciowej”jestwspominanajużskłonnośćdopowtarzaniatejoperacji,którązna-
myznajgorszychpraktykprzypisywanychpaństwunarodowemu:odgórnegotworzenia
zbiorowejtożsamościdlapoddanychnowegoprojektu,europejskiegotymrazem.Efektjest
równieprzewidywalnyirównienudny,jakhistorianacjonalistycznapisanawedlewzorów
HeinrichavonTreitschkegowXIXw.KonradH.JarauschiThomasLindenberger,którzy
opisalitęwidocznąudzisiejszycheuropejskichnaktywistówpamięci”pokusę,zaapelowali
donichowiększysamokrytycyzm.Organizatorzywspólnotowejpamięcikulturowejnie
powinniograniczaćsiędoreklamowaniaczy,tymbardziej,narzucaniazBrukseliwykon-
cypowanychtamsymboli;powinniraczejprzygotowaćjaknajlepszeintelektualnewarunki
dowymianyargumentów,dowzajemnegowysłuchaniaróżnychpamięciwEuropie.Henry
Rousso,uznajączaoczywistąpotrzebędalszegokonfrontowaniasięwnaszejzbiorowejpa-
mięciznmordercząprzeszłością”wynikającąznacjonalizmów,przestrzegazarazemprzed
ntheillusionsofatabularasaandtheconstructionofanartificialmemorywithoutgenuine
historicalfoundations”35.
Niktchybanieprzeanalizowałbardziejwnikliwietrzeciejkonsekwencjiodgórnego
formowaniaeuropejskiejpamięcinazasadziewykluczeniaczęścijejnniepoprawnych”
(nwschodnich”)głosówaniżelikomentatorzzewnątrz:izraelskibadaczpamięciNatan
Sznaider.Podważaonsamkonceptpodziałupamięciwzdłużterytorialnychgraniciroz-
ciąganieowegokonceptunanwschodniąEuropę”jakozamkniętąprzestrzeńzodrębnymi
zasadamiiregulacjami.Wowympomyślezarównonpozytywnymodel”stworzonywnza-
chodniejEuropie”przeznajlepszychspecjalistów,jakimodelnnegatywny”
,zamrożonywe
nwschodniejEuropie”
,przestająbyćtraktowanejakoumownekonstrukcje,azaczynająbyć
przyjmowanejakocośnaturalnego,przyrodzonego…
Abinarydiscoursecelebrateswesternuniversalpost-nationalismandcondemnsthepersistence
orreturnofethnic,religious,and/ornationalparticularisminlargepartsofEurope(oranywhere
33
E.Domańska,Historiaegzystencjalna.Krytycznestudiumnarratywizmuihumanistykizaangażowa-
nej,Warszawa2012,s.136-141,Klio-WydawnictwoNaukowePWN.
34
Ch.Maier,OvercomingthePast?NarrativeandNegotiation,RememberingandReparation…,[w:]Politics
andthePast.OnRepairingHistoricalInjustices,ed.J.Torpey,Lanham2003,s.303.
35
K.H.Jarausch,T.Lindenberger,ContoursofaCriticalHistoryofContemporaryEurope:ATransnatio-
nalAgenda,[w:]ConflictedMemories.EuropeanizingContemporaryHistories,eds.iidem,NewYork–Ox-
ford2007,s.16-17.Zob.takżeH.Rousso,HistoryofMemory,PoliciesofthePast:WhatFor?,[w:]Conflic-
tedMemories…,s.23-56.Por.równieżkrytykępolitykineuropamięci”w:J.G.A.Pocock,TheDiscoveryof
Islands.EssaysinBritishHistory,Cambridge–NewYork2005,s.259-310.
