Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
cikulturowej.Pamięćkulturowa,zamkniętafizycznie
wprzestrzeniiznaczeniowozdefiniowana,trafiadoutworu
literackiegojako–byposłużyćsięokreśleniemMichała
Głowińskiego–tematprzestrzenny56.Głowińskizwracał
uwagęnato,żemetaforyprzestrzennesąstałymskładni-
kiemnaszejjęzykowejpotocznościiżeprzechowująwso-
bie(czyteżmogąprzechowywać)sensyreligijne,ideolo-
giczne,aksjologiczne,moralne,słowem–wszystkiesensy
wchodzącewobrębludzkiegouniversum.Sądzę,żetace-
chaprzestrzenipozwalalokalizowaćpamięć,przekształcać
jejzwiązekzmiejscemwto,coPierreNoranazywał„miej-
scempamięci”(miejscapamięci–leslieuxdemémoir).
Zawszejednaktenzwiązekulegaustanowieniupoprzez
doświadczeniewspółprzeżywaniawspólnotyprzezjakąś
grupęspołeczną–wyznaniową,narodowączyinną,zawsze
zawiązywanąwoparciuopoczuciejakiegośrodzajuidenty-
fikacji,którejtowłaśnietzw.„miejscapamięci”pozwalają
sięrozpoznać.JanAssmann,wspominająclegendarną
topografięZiemiŚwiętejopisanąprzezHalbwachsa,pisze
przytejokazjioPalestyniejako„krajobraziekommemora-
tywnym”,a„świętykrajobraz”Rzymunazywamnemotopo-
sem57.
Geopoetykaliteraturypolskiegoromantyzmucharakte-
ryzujesięniezwyklebogatąreprezentacjąowych„mnemo-
___
____
___
___
___
56Zob.M.Głowiński,Przestrzennetematyiwariacje,w:Poetyka
iokolice,Warszawa1992,s.202:„Utrwalonewdanymjęzykuwyobra-
żeniaprzestrzenne,wrazzróżnymiznaczeniami,jakiminasiąkły,
zwszystkimisensaminaddanymi,nazywaćbędętematamiprzestrzen-
nymi.Chciałbympodkreślić,zeszczególnądobitnością,żetematyprze-
strzennekrystalizująsięjużwobrębiejęzyka–iwtejpostacistanowią
dlaliteraturypunktodniesienia,czyteżwpewnychwypadkachreper-
tuarujęć,zktórychmożnakorzystać,poddającjeewentualnietakim
czyinnymprzekształceniom”.
57Zob.J.Assmann,op.cit.,s.91.
34
