Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Pamięćzbiorowa-metaforaczykonkret?
21
religijnej”,anawetoBpamięciliteratury”(która,wedleRenateLachmann,
jestjejintertekstualnością)(Erll2008:4).
Jakoprzenośniętraktujepamięćnp.MarianGolka,któryokreślame-
taforyczniejakorozmowęzprzeszłościąitwierdzi,żeBkażdazbiorowość,aby
mogłatrwać,musirozmowęprowadzić.Pamięciąspołecznąjestwszystkoto,
cozprzeszłościtrwawteraźniejszości,iwszystkoto,cowteraźniejszościczyni
sięzwyobrażeniamioprzeszłości”(Golka2009:7).ZdaniemGolki,pamięć
jestBswoistą«trójcą»,stanowiącąkumulacjęprzeszłejwiedzy,doświadczeń
orazteraźniejszegodziałania”(Golka2009:23).
Badaczepamięci(np.JanAssmann)podkreślają-zaHalbwachsem-że
chociażpamięćmajedyniejednostka,to
Jednostkadojrzewającawzupełnejsamotnościnieposiadałabypamięci.Pa-
mięćrozwijasięwczłowiekuwrazzprocesemjegosocjalizacji.Coprawda
tylkojednostkiBmają”pamięć,alejestonaukształtowanaprzezzbiorowość.
DlategowyrażeniaBpamięćzbiorowa”nienależyuważaćzametaforę.Zbioro-
wościnieBmają”pamięci,alekształtująpamięćswoichczłonków.Wspomnie-
nia,takżenaturyosobistej,powstająwyłącznieprzezkomunikacjęiinterakcje
wramachgrupspołecznych.Pamiętamynietylkoto,czegodowiedzieliśmy
sięodinnych,lecztakżeto,coinninamopowiedzieliicouznajązaznaczące
ijakotakieprzekazują.Przedewszystkimcałośćdoświadczeńodbywasię
wkontekściespołecznychramznaczeniowych(J.Assmann2008:52).
ZdaniemAssmanna-wodróżnieniuodHalbwachsa:
Podmiotempamięciipamiętaniapozostajedlanaspojedynczyczłowiek,
któryjestjednakzależnyodBram”organizującychpamięć[ś]Pamięćżyje
wkomunikacjiidziękiniej;jeślikomunikacjazostajezerwanaalbozmieniają
sięlubznikająramyodniesień,następujezapominanie.Pamiętamytylko
to,cokomunikujemyicomożemyulokowaćwramachodniesieńpamięci
społecznej(J.Assmann2008:52-53).
PodobnietwierdziłPaulConnerton,pisząc:BJeślichcemywdalszymciągu
mówićzaHalbwachsemopamięcizbiorowej,musimyprzyznać,żewielespo-
śródtego,cosiępodtymterminemrozumiało,odnosisięwsposóboczywisty
dofaktówkomunikacjimiędzyjednostkami”(Connerton2012:90).