Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
5.Pamięćzbiorowa-definicjeicechy
33
Opisującrelacjemiędzypamięciąspołecznąihistoriąbadaczestosująprze-
dewszystkimmetaforykębudowlaną,przyczymważnyjesttukierunektych
relacji.Raztopamięćtraktowanajestjakobudulechistorii,innymrazempa-
mięćtworzonajestnabaziehistorii,którajesttworzywem.Jesttowięcrelacja
opartanasprzężeniuzwrotnym?Pamięćnieistniejebezhistorii,naniejjest
nadbudowana,ahistoriabezpamięci,wktórejjestprzechowywana.
Innymsposobemmówieniaotychrelacjachjeststosowaniemetaforyki
kulinarnej,kierunekjestwtymprzypadkujeden:historiajestpokarmempa-
mięci,pamięćżywisięhistorią,awięchistoriawpływanapamięć,kształtuje
jąitworzy.
Metaforapojęciowapojemnika(pamięćjakozbiornik)zkoleipokazujekie-
runekodpamięcidohistorii,tohistoriaczerpiezzasobówpamięcispołecznej.
Ricoeurnatomiastpodkreślał,żepamięćjestpartnerkąhistorii,ichrelacje
byłybywięcrównorzędne.
Próbęwskazaniarelacjiłączącychpamięćzbiorowąihistorięstanowiter-
minmnemohistoria,któryBwodróżnieniuodwłaściwejhistorii[ś]zajmuje
sięnietyleprzeszłościąjakotaką,leczjedynieprzeszłością,takjakjestona
pamiętana”(Olick2008:151).
Zaproponowanyschematpokazujewięczłożonerelacjemiędzypamięcią
ahistorią.Relacjetedoskonaleobrazujątekstyfolkloru,zjednejstronysąto
tekstynadbudowanenahistorii
6
(uniwersalnej,obiektywnej,wielkiej),zdrugiej-
przechowująhistorię(wielkąprzezpryzmatmałej,społeczną,podmiotową).
Przykładytakichtekstówstanowiąpodaniahistoryczneipieśnihistoryczne,
oczymwdalszejczęścipracy.
5.Pamięćzbiorowa–defnicjeicechy
Definicjipamięcizbiorowejjesttyle,ileosóbzajmującychsięjejbadaniem.
UjęciepamięcizbiorowejjakoobrazuprzeszłościprezentujejużMauriceHalb-
wachs,pisząc:BObrazprzeszłościwpamięcijestniedokładny,niekompletny,
niemiłecechyuległyzatarciuizłagodzeniu,ajednocześnieobrazjestprze-
ciążonynowymicechami”(Halbwachs2008:170).JednocześnieHalbwachs
podkreślaintegrującąrolępamięci.
Wtymujęciumożnawskazaćnakilkasubtelnychróżnic.Częśćbadaczy
piszeoprzedstawieniachprzeszłości(ManieriHirst2008),inniowyobrażaniu
6Rozumianejjakoresgestae,czylidzieje-przeszłość.
