Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.Relacjepamięć-historia
29
twierdząMauriceHalbwachsiJanAssmann-historianiejestpamięcią.Hi-
storiajestuniwersalna,pamięćzaśnie.Pamięćzeswejnaturyjestzbiorowa,to
znaczyprzywiązanadookreślonejzbiorowościitożsamości(J.Assmann2008:
59).Niefunkcjonująone,zdaniemHalbwachsa,łącznieijednocześnie.Tam,
gdzienieprzeżywasięprzeszłości,czylijużsięniepamięta,miejscepamięci
zajmujehistoria,jesttorelacjaokreślanajakostosuneknastępstwa(J.Assmann
2008:60).Podobniebinarniewidzątęrelacjęnp.BarbaraSzackaiJacekNowak.
Szackazarównohistorię,jakipamięćzbiorowątraktujejakodwabiegunowe
modele.Międzynimibadaczkasytuujeprzedstawieniaprzeszłości(Szacka2006:
30).Nowaknatomiastpisze,żeBchoćbadaczetwierdzą,żepamięćihistorianie
sąsobieprzeciwstawiane,tochciałbymzauważyć,żepamięćprzestajejużbyć
tylkodopełnieniemczyodbiciemhistorii.Wcorazwiększymstopniustajesię
jejprzeciwieństwemiwwielusytuacjachzastępujehistorię”(Nowak2011:35).
Trzynajważniejsze-zdaniemautorki(wperspektywieniniejszejpracy)-
różniceopierająsięnatriadzie:język-punktwidzenia-obrazświata.Obraz
świataokreślanyjestjakoobrazrzeczyminionych.Piszeotymzperspektywy
socjologaB.Szacka:BSąone[pamięćzbiorowaihistoria-MW]dwomaodręb-
nymirodzajamiwiedzyoprzeszłości,oodmiennychregułachkonstruowania
obrazurzeczyminionych”(Szacka2006:19).Historiaprzekazujewięc,skore-
lowanyzpunktemwidzenia,naukowyobrazświata,natomiastpamięć-obraz
potoczny4,wizjęhistoriiwedługczłonkówspołeczności,zbiorowości.
Wspomnianatriadazwiązanajestoczywiściezpodmiotem-określoną
zbiorowością.Jestonaznanajęzykoznawstwuoddawna,wzajemnienasiebie
oddziałuje.
4.2.Pamięćihistoria–stanowiskaintegrujące
Odeszliśmyjużodtraktowaniapamięciihistoriijakobinarnychprzeci-
wieństw.Takadwubiegunowakonstrukcjawynikałazwyobrażeniaona-
ukachhistorycznychjakooponadjednostkowymprocesieposzukiwawczym,
abstrakcyjnymioderwanymodkonkretnegopunktuwidzenia,naprzeciw
któregopostroniepamięcistałyżywe,tojestsubiektywneiafektywnie
obciążonewspomnienia.Nieoznaczatowcale,żenależyzrezygnowaćztej
Wpracachhistorykówzajmującychsięanaliząirekonstrukcjądziejówpamięćzbiorowanie
jesttematemustaleńteoretycznychwprzeciwieństwiedometodologówhistorii,którzyraczej
podkreślajązwiązkihistoriizpamięciązbiorową.
4Conieznaczy-gorszy,mimowskazywanychprzezSchacteratzw.grzechówpamięci,do
którychzalicza:nietrwałość,roztargnienie,blokowanie,błędnąatrybucję,podatnośćnasugestię,
tendencyjność,uporczywość(Rosińska2012:115).
