Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
4.Relacjepamięćhistoria
I.Pamięćzbiorowa-definicje,typy,funkcje
Badaczepamięcispołecznej-socjologowie,historycy,antropolodzyipsycho-
logowiespołeczni-odpoczątkówzainteresowańproblematykąpodejmują
tematjejrelacjidohistorii.Relacjeteważnewkontekścieniniejszejpracy
zdwóchpowodów.Popierwsze,historiastajesiępunktemodniesieniadla
pamięci,stanowiącpodstawęjejzdefiniowania.Podrugie,tekstybędąceprzed-
miotembadań(np.pieśniczypodaniahistoryczne,opowieściwspomnieniowe)
zawierająobrazywielkiejimałejhistorii,rejestrempamięcimieszkańców
wsiimiastohistorii(narodowej,wspólnotowej,jednostkowej).Jednocześnie
pamiętanieiprzywoływaniezpamięci(wspominanie)wpisanejestwistotę
inazwęniektórychgatunkówfolkloru,np.opowieściwspomnieniowych.
Relacjepamięć-historiaprzedmiotemwieludyskusjiisporów,wśród
nichBarbaraSzackawyróżniadwapodejścia:
tradycyjne-zaprzeczasięswoistościpamięcizbiorowejitraktujewy-
łączniejakoułomnąwiedzęhistoryczną,
ponowoczesne-zaprzeczasięswoistościhistoriiiwidziwniejwyłącznie
jednązpostacipamięcizbiorowej(Szacka2006:24).
Napodstawieliteraturyprzedmiotumożnajednakzaproponowaćjeszcze
innerozróżnienie:
podejściedezintegrujące,wktórympamięćihistoriętraktujesięjako
kategorieprzeciwstawne,niezwiązanezesobąbezpośrednio,niewpływające
nasiebie;
podejścieintegrujące,wktórympodkreślasięwzajemnewpływypamięci
ihistorii.
4.1.Pamięćahistoriastanowiskadezintegrujące
Przeciwstawieniepamięcizbiorowejihistoriiwzięłoswójpoczątekodkanonicz-
nychdziśwnauceustaleńMaurice’aHalbwachsa,którytwierdził,żehistoria
zachowujesiędokładnieodwrotnieniżpamięćzbiorowa(J.Assmann2008:58).
KryteriaodróżnianiapamięciihistoriizestawiaAndrzejSzpociński,wy-
dzielająctrzygrupywjakimśstopniukomplementarne:
1)
kryteriumfunkcjonalne,wktórymbadaczzwracauwagęnamotywy
(intencje)zainteresowaniaprzeszłością;
2)
kryteriumstrukturalne,przyjmującje,uczenikoncentrująsięnaod-
miennościkategoriitemporalnych;