Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.Relacjepamięć-historia
27
wobecprzeszłościzpunktuwidzeniajakiejśteraźniejszości”(Brocki2013:123),
podczasgdyhistoriastarasięodtworzyćobrazprzeszłości;
▪
czascykliczny(mityczny)/czaslinearny:whistoriioperujesięczasem
linearnym,wpamięcispołecznej-czasemcyklicznymi/lubmitycznym.Na
różnicętęzwracałauwagętakżeB.Szacka,pisząc:Bwpamięcizbiorowejpostaci
iwydarzeniasąsytuowanewbezczasowejdawności,aniewlinearnymczasie
historyków”(Szacka2006:24);
▪
tekstuchodzącyzaprzedstawienieprzeszłości/tekstuchodzącyzarekon-
strukcjęprzeszłości;
▪emocje/intelekt:
pamięćgrup,będączjawiskiememocjiimagii,przyjmujetylkotefakty,które
jejodpowiadają.Jestpodatnanaprzekazywanie,przedstawianie,cenzoro-
wanie,projekcjeróżnegorodzaju.Historiajestdziałaniemintelektualnym,
wymagaanalizyikrytycznegodyskursu(Nowak2011:35);
▪wiedzazgodnazaktualnympostrzeganiemświata/prawdaobiektywna:
relacjahistorycznanastawionajestnadostarczenieprawdziwejwiedzy
oprzeszłości,pamięćspołeczna,wktórejdochodzidoekspresjigrupowych
interesówiwartości,jestwznacznejmierzeułomną,sfałszowaną,zmistyfi-
kowaną(Szpociński2006:19).
KryteriumtowskazujerównieżB.Szacka:
Pamięćzbiorowaposługujesięwłaściwymsobiekryteriumprawdy,innym
niżhistoria.Dlahistoriiprawdziwajestwiedzaosiągniętazgodniezregułami
postępowaniabadawczegouznawanegozapoprawnenaukowo.Wpamięci
zbiorowejnatomiastzaprawdziwąuznawanajestwiedzazgodnazaktual-
nymiodczuciami,sposobemwartościowaniaipostrzeganiaotaczającego
świata(Szacka2006:29);
▪
jednoznaczność/wieloznaczność:przeszłośćprzedstawionawhistorii
bywawieloznaczna,wpamięcispołecznejzdarzeniaopisywanesąwedług
prostych,zamkniętychwjednejformule(sloganie)figur-zauważaAndrzej
Szpociński(2006:20);
▪
językpoetycki(metaforyczny)/analityczny,sprawozdawczy(Szpociński
2006:22).NatejpodstawieSzpocińskiporównujepamięćdosztuki:
