Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Trucizny
InnąosobowościąwświecietruciznbyłMaimonides,lekarzżyjący
wXIIw.,którywniósłznaczącywkładdosztukileczeniazatruć.JegoTrak-
tatotruciznachiodtrutkachmiałwswoichczasachszczególneznaczenie
zewzględunaopisaniedwóchzjawisk:wpływuoleistejlubtłustejżywno-
ścinazmniejszeniewchłanianiatruciznywżołądkuorazskutecznościza-
kładaniaopaskiuciskowejnakończynęwceluzmniejszeniadziałaniajadu
pougryzieniunp.przezżmijęlubpoużądleniu4.
Opróczdokumentówhistorycznychrównieżwliteraturzepięknejmoż-
naznaleźćwzmiankiotruciznach.NaprzykładwMakbecieSzekspirajest
fragment:„Podwójne,podwójnetrudyikłopoty:…Korzeńcykuty,wykopany
wciemnościach….”.WPaniBovaryFlaubertabohaterkaotrułasięarszeni-
kiem.Równieżotruciearszenikiemzapomocąnasączonychnimherbatni-
kówzostałoopisanewpoemacieDylanaThomasaPodmlecznymlasem.
Używaniezwiązkówchemicznychdolikwidowanianieprzyjacielanie
jestdomenąwyłącznieludzi.Równieżwielezwierzątiroślinwykształciło
cechy,któremożnauznaćzaswegorodzajubrońchemiczną.Zarówno
zwierzętairośliny,jakrównieżbakterieigrzybymogąwytwarzaćizawie-
raćwsobiezabójczezwiązkichemiczne,służącedoodstraszeniadrapież-
nikalubzabiciaofiarywceluzdobyciapożywienia.Ukąszeniemrówki,osy,
pszczołyczypoparzeniepokrzywątoformyprzenoszeniatrucizn,zktórymi
możnasięspotkaćwcodziennymżyciu.Wniektórychregionachświata
miejscoweroślinyizwierzętamogąbyćszczególnieniebezpieczne,cojest
opisanewrozdziale6.
Wszystkiesubstancje,októrychtumowa,taknieprzyjemnewkontak-
cie,ażdozejściaśmiertelnegowłącznie,sązwiązkamichemicznyminieza-
leżnieodtego,czyprodukujejeroślina,mikroorganizmczyzwierzę.Mogą
tobyćprostezwiązkichemiczneowłaściwościachdrażniących,jakkwas
mrówkowywprzypadkuukąszeniaprzezmrówkę,lubzłożone,odużych
cząsteczkach,jakbiałkazawartenp.wjadziepszczoły.Białkastanowiąje-
denzgłównychskładnikówibudulecwszystkichorganizmów,równieżen-
zymy(katalizatorybiologiczne)sąbiałkami.Jadzwierząt,np.węży,często
zawieraenzymypowodującerozkładciała.Jeszczeinnymźródłemtrują-
cychzwiązkówchemicznychsągrzyby,azwłaszczamuchomory.Naprzy-
kładpospożyciumuchomorasromotnikowego,występującegowEuropie,
możenastąpićzgon.
Ludzienauczylisięunikaćjedzeniaroślinzawierającychtrującezwiązki
chemiczneischodzićzdrogijadowitymzwierzętom.Tymsamymznacz-
niezmniejszyliryzykonarażenianatrującesubstancjechemiczneroślinne
izwierzęce.
Takiesamopodejściemożnaipowinnosięprzyjąćwstosunkudo
związkówchemicznychwyprodukowanychprzezczłowieka.Zdrowyroz-
sądekiuświadomieniesobiewłaściwościtychzwiązkówpomogąwykorzy-
4
