Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ws
t
ęptłumacza
5
Zatemtrzebajakośinaczejpojmowaćtępracę.Achcącjąpojąć,
trzebazwrócićuwagęnato,żePlatonzwykłżartowaćczęściej,niżto
uniegoumielidojrzećczytelnicy,iwtymdialoguteżżartujestwię-
cej,niżbysięwydawałonapierwszyrzutoka,kiedyktośodautoraocze-
kujeuroczystegogłoszenianatchnionychprawd,aniezabawy.Parme-
nidessamwtokudialogu,wrozdzialeIX,nazywato,conastępujedalej,
pracowitązabawką.RozmawiającymówiąwrozdzialeVIIIwyraźnie,
żetowszystkobędąwoczachludzinieuprzedzonychkoszałkiopałki,
dobrejakoćwiczeniajęzykoweistylistyczne,niejakoobjawieniaani
treśćnauki.PracaZenona,którastanowipunktwyjściadladyskusji,
isamapostaćZenonajestpostawionahumorystycznie,postaćSokra-
tesarównież;mówisiętuoideachwłosów,błotaijeszczegorzej
—
najwidoczniejniebezuśmiechu.MłodySokrates,któregotuspotyka-
my,pozwalasięzapędzićwkozirógrazemznaukąoideachiniemoże
sięruszyćaniwprawo,aniwlewo.
Platonniebyłdogmatykiem,nietwierdził,żegłosiprawdyniewzru-
szone.Dlaniegonaukaoideachbyłateżsupozycją,anieprzekona-
niem.Staćgobyłonato,żebysięniąbawićiodsłaniaćtrudności,które
sięzniąwiążą.BawiłygoparadoksyZenonaitutajzabawiłsięnauką
eleatówiwłasną.Inauką,ipostawąduchową,iocenami.
WPaństwieuważał,żezdolnyfilozoftodopieroten,którygodzi-
namipotrafibezzmęczeniamówićwyrazamioderwanymi,nicsobie
przytymniewyobrażająckonkretnegoiunikającwszelkichspostrze-
żeńzmysłowych.Tutajstwarzatenideałoschłości,którybezkońca
ibezustankumówioJednymioNiejednym,aniemówioniczym
konkretnym.Iniktzmłodychludziniezwracamuuwagi,żetaksucho,
gołojakośmówiącałyczas,bezżadnychprzykładów,jaktobyło
powiedzianewFajdrosieswojegoczasu.Młodzieniec,któryodpowiada
Parmenidesowi,wyglądananieosobową,tępąmaszynędoodpowiada-
nia,monosylabaminieledwie,idalekomudobystrościchoćbyKtezip-
pawEutydemie.Dialogwswojejdrugiejczęścijestpozbawionywszel-
kiegożycia,wszelkiegoprawdopodobieństwapsychologicznego,niema
aniśladudramatulubkomedii.Nic,tylkosłowaisłowa,izdania
bezwstydniesprzeczneisuche.Towszystkobyłobynawetzabawne,
gdybybyłokrótsze.Iniestanowiłobywtedyzagadki.Całazagadkawięc
wtymtylko,czemutotakiedługiewszystko.Byćmoże,tłumaczysię
topóźnymwiekiemautora.Onstalezwalczałwsobieartystęiusiło-
wałbyćpedantemsuchyminiezmęczonym.Udałomusiętowdru-
giejczęścitegodialogu.OnnapewnonależydoostatnichpracPlato-
na.Niemożnawykluczyćitego,żenieudałomusięjużnapisanejpracy
