Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
50
RozdziałI.Rzeczodemokracji–rozważaniaocharakterzepodstawowym
wprawdzieniezostałyexpressisverbisujętewpisanymtekściekonstytucji,alewsposób
immanentnywynikajązaksjologiiorazzistotydemokratycznegopaństwaprawnego”110.
WedługB.Banaszakawsensiematerialnympojęciedemokratycznegopaństwaprawnego
oznacza,żedziałalnośćpaństwaijegoorganówopierasięnanastępującychwartościach:
●sprawiedliwości(wtymsprawiedliwościspołecznejipomocyosobomznajdują-
cymsięwtrudnychwarunkachmaterialnych);
●wolności,którejźródłemsąprawaiwolnościzagwarantowanekonstytucyjnie;
●równościwszystkichobywateli;
●demokratyzmu(uczynieniezwyborówpowszechnychgłównegosposobukreacji
organówstanowiącychprawoiinnychnaczelnychorganówpaństwowych,atak-
żenazagwarantowaniupluralizmupolitycznego)111.
NatomiastpojęciesprawiedliwościspołecznejwedługTrybunałuKonstytucyjnegonnie
majednorodnegocharakteru.Niewątpliwiewiążąsięzniąm.in.równośćpraw,solidar-
nośćspołeczna,minimumbezpieczeństwasocjalnegoorazzabezpieczeniepodstawo-
wychwarunkówegzystencjidlaosóbpozostającychbezpracyniezwłasnejwoli.(...)
Wykładniaogólnegonakazuurzeczywistnianiazasadsprawiedliwościspołecznejmusi
uwzględniaćtreśćszczegółowychnormkonstytucyjnych.Należytuwymienićwszcze-
gólnościart.20Konstytucji.Wmyśltegoprzepisupodstawęustrojugospodarczego
RzeczypospolitejPolskiejstanowispołecznagospodarkarynkowa,opartanawolności
działalnościgospodarczej,własnościprywatnejorazsolidarności,dialoguiwspółpracy
partnerówspołecznych.Stosowaniezasadysprawiedliwościwymagauwzględnienia
110
Zob.uzasadnieniedowyrokuTKz25.11.1997r.,K26/97,OTK1997/5-6,poz.64.Trybunał
Konstytucyjnywprzedmiotowymuzasadnieniuwyrokupodkreślił,żenzasadademokratycznegopaństwa
prawnegonietylkoznalazławyrazwnowejkonstytucji,aleteż,żesformułowanieart.2konstytucji(Rze-
czypospolitaPolskajestdemokratycznympaństwemprawnymurzeczywistniającymzasadysprawiedliwości
społecznej)jestdosłownympowtórzeniemdawnegoart.1przepisówkonstytucyjnych,wprowadzonegodo
naszegoporządkukonstytucyjnegomocąnowelizacjiz29grudnia1989r.,awięcjużwnowymporządku
ustrojowym.(...)Tymsamym,podstawowatreśćzasadydemokratycznegopaństwaprawnegowyrażonej
wart.2konstytucji,możeipowinnabyćrozumianawtakisamsposób,jakrozumianotreśćtejzasadywpo-
przednimporządkukonstytucyjnym.Modyfikacjeowegorozumieniamogąoczywiściewynikaćzarówno
zkonkretnychunormowańnowejkonstytucji,jakzogólnegokontekstujejpostanowień,dopókijednaknie
zostaniezademonstrowane,żemodyfikacjetakienastąpiły,możnazakładaćaktualnośćdotychczasowych
ustaleńikonstrukcjidotyczącychzasadydemokratycznegopaństwaprawnego”
.
111
Zob.B.Banaszak,Prawokonstytucyjne,Warszawa2004,s.217.Zob.uchwałęRIOweWrocławiu
z11.01.2012r.(6/2012,LEXnr1726252):nZzasadydemokratycznegopaństwaprawawynikajązasady
prawotwórcze,coodnosisięrównieżdoochronystanowionegoprawaizakazuwstecznegodziałaniaprawa”
.
Zob.teżwyrokWSAwBydgoszczyz25.08.2015r.,ISA/Bd505/15,LEXnr1785196.Terminn«demokratyczne
państwoprawne»jestterminemprawniczym,politycznymietycznym,któregoustaleniemtreścizajmuje
siędoktrynaprawnicza,TrybunałKonstytucyjnyisądownictwo.Zpowyższejzasady,któramacharakter
klauzuligeneralnejmożnawyprowadzićszeregzasadszczegółowych(np.zasadęprzedstawicielstwa,legal-
ności,trójpodziałuwładzy).Katalogtychzasadiwartościzwiązanychzklauzulądemokratycznegopaństwa
prawnegoniejestemzamknięty”-zob.M.Stahl[w:]Encyklopediasamorząduterytorialnego,cz.1,Ustrój,
red.M.Stahl,B.Jaworska-Dębska,Warszawa2010,s.29.
