Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Z.Kwieciński,B.Śliwerski,Pedagogika.Podręcznikakademicki.T.1,Warszawa2003
ISBN83-01-14055-0,©byWNPWN2003
Rozdział1.Edukacjajakoprzedmiotpedagogikiijejsubdyscyplin
31
Psychologia,podobniejaksocjologia,stanowidyscyplinępomocnicząpeda-
gogiki,ponieważdysponujesystemempojęciowymiteoriamipotrzebnymido
wyjaśnieniawielufaktówpsychologicznych,którestanowiąbezpośrednikontekst
praktykiedukacyjnej.Wzasadzienakażdymniemalkrokupedagognatykasięna
pojęciapsychologiczne,cowynikazdefinicjiwychowania,którejestoddziaływa-
niemnapsychikęizachowaniesięczłowieka.Wtymmiejscunależyjednak
zachowaćostrożność,bynietraktowaćpedagogikijakopsychologiiczysocjologii
stosowanej.Naukitewswojejstrukturzemajątakiesubdyscypliny,jakpsychologia
wychowaniaisocjologiawychowania.Tejednaksłużątestowaniu,weryfikowaniu
teoriipsychologicznychisocjologicznychwjednejzformpraktykispołecznej,
jakąjestwychowanieczynauczanie.Problemtenjestsubtelnyidotyczypodejścia
doedukacji.Pedagogikamazazadanieopisywaćiwyjaśniaćpraktykęedukacyjną,
awymienionenaukiopisująorazwyjaśniająodpowiedniozjawiskapsychiczne
ispołeczne.Edukacjajestdlanichjednązdziedzin,wktórejonesięujawniają.
Pokazaliśmytowyraźnie,akcentującwpowyższychprzykładachproblem,
jakiemusłużyposiłkowaniesięprzezpedagogówkategoriamitychnauk.Wpierw-
szymprzykładziebyłotopoznanieiopisanieprzyczynstawianiaprzezuczniów
oporunauczycielowi.Problemzatemdotyczyłrelacjipomiędzypodmiotami
działaniapedagogicznego.Pedagogniezbudowałtutajnowejteoriisocjologicznej,
leczzapomocąznanejteoriiwyjaśniłzjawiskoedukacyjne.Wyjaśnienietowniosło
pewnąwiedzęopraktyceżyciaszkolnego–wiedzęprzydatnąnauczycielom.
Wdrugimprzykładzieproblememwymagającymrozwiązaniabyłaocenaskuteczno-
ścioddziaływańwychowawczych.Wtymprzypadkurównieżniepowstałateoria
psychologiczna,leczdziękijejzastosowaniuuzyskanodanestanowiącepodstawędo
modyfikacjioddziaływańwychowawczychskierowanychnarozwijaniekompetencji
moralnychuczniów.Inaczejmówiąc,teoriapsychologicznapozwoliłazweryfikować
trafnośćrealizowanychdziałańwychowawczych.
Jakwidać,psychologiaisocjologiadostarczająwiedzypotrzebnejdo
organizowania,planowaniaikrytycznegoanalizowaniapraktykiedukacyjnej.
Szczególnieprzydatnaokazujesięwiedzazzakresupsychologiirozwojowej,
psychologiiwychowawczejispołecznej.Psychologiczneprawidłowościzmian
zachodzącychwprocesachpoznawczych,emocjonalnychimotywacyjnychuczniów
stanowiąorientacjędlainterwencjiedukacyjnej.Takżeopisaneprzezpsychologów
prawidłowościprocesówwychowania,nauczaniaiuczeniasięorazprocesów
wzajemnegoustosunkowaniasięludzidosiebiestanowiąźródłoważnychhipotez
wbadaniachfaktówedukacyjnych.Możnadziękitemukrytycznieanalizować
skutkioddziaływańedukacyjnych,odkrywaćobszary,wktórychedukacjablokuje
szanserozwojoweuczniów,jakimodyfikowaćjejoddziaływania,czyniącje
bardziejefektywnymi.
Podobniekrytycznegowgląduwprocesyedukacyjnedostarczawiedza
socjologiczna.Przydatnaokazujesięsocjologiamałychgrupspołecznych,wyjaś-
niającadynamikęzjawiskzachodzącychwklasieszkolnej,która–jaksięokazuje
–możebyćźródłemzarównoimpulsówrozwojowych,jakidoświadczaniaprzez
