Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Z.Kwieciński,B.Śliwerski,Pedagogika.Podręcznikakademicki.T.1,Warszawa2003
ISBN83-01-14055-0,©byWNPWN2003
32
CzęśćI.Pedagogikajakonauka
uczniówstanówdeprywacji.Wszerszymrozumieniupraktykiedukacyjnestanowią
odbiciepraktykspołecznychuruchamianychprzezpaństwo.Wtymobszarze
analizysocjologicznepomagająwdiagnozowaniunierównościwdostępiedo
oświaty,ujawniająpraktykimarginalizowaniaprzezszkołyuczniówzewzględuna
pochodzenie,miejscezamieszkania,płećczynarodowość.RozwijającasięwPolsce
krytycznasocjologiaedukacjipozwalapedagogomopisywaćiwyjaśniaćzjawiska
będąceskutkamireformedukacyjnych,odkrywaćobszarywtórnegoanalfabetyzmu,
mechanizmyzamykaniaperspektywyemancypacyjnejspołeczeństwa,blokowania
rozwojumoralnegoludziitd.
Opróczpsychologiiisocjologii,pedagogikakorzystazdorobkuinnychnauk,
którychprzedmiottworzykontekstdlawyjaśnianiafaktówedukacyjnych.Jestto
m.in.medycyna(pedagogikaspecjalna),prawo(pedagogikaresocjalizacyjna),
ekonomia(pedagogikaspołeczna,pedagogikaogólna),antropologia(pedagogika
ogólna,teoriawychowania).
Innystatusniżopisanepowyżejnaukimafilozofia,traktowanajakodyscyplina
podstawowadlapedagogiki.Podczasgdypsychologiaisocjologiadostarczają
pojęćpotrzebnychdowyjaśnieniafaktówedukacyjnych,filozofiadostarczaogólnej
iabstrakcyjnejrefleksjinadnimi.Pozwalauporządkowaćkategorienadające
znaczeniefaktomedukacyjnymiwyodrębnićzróżnicowanesposobystawiania
pytańoistotęedukacji.Ontologiastawiającpytaniaonaturębytu,stawiatakże
pytaniaosposobyistnieniaedukacji.Czyświatedukacyjnyistniejeobiektywnie,
awięcjesttakisamdlawszystkichpodmiotówdziałańpedagogicznych?Jeślitak
bybyło,toznaczenie,jakienadamyfaktomedukacyjnym,nakażenamje
traktowaćjakoniezależneodwoliuczniówinauczycieli.Stanowiskotakie
doprowadzipedagogówdobudowaniateoriiwychowania,którerealizujepostulo-
wanystanrzeczy,pomijającsubiektywnedoświadczeniaioczekiwaniauczniów.
Jeślinatomiastuznamy,żeświatedukacjiistniejesubiektywnie,tobędziemy
budowaćteorięwychowaniaakcentującązindywidualizowanepodejściedowy-
chowanka,pomijającpodzielaneprzezogółstandardy,normyiwartości.
Zkoleiepistemologia–drugiwielkidziałfilozofii–stawiapytaniaonaturę
ludzkiegopoznania.Wkontekściepedagogikisątopytaniazarównoonaturę
naukowegopoznawaniafaktówedukacyjnych,jakionaturępoznawaniaświata
przezuczniów.Jeślibędziemymyśleć,opierającsięnaepistemologiiempiryzmu,
tobędziemypoznawaćfaktyedukacyjnejedyniepoprzezdoświadczenie,obserwa-
cję,niewnikającwto,coniewidzialne–wsposobyichprzeżywaniaprzez
ucznióworaznauczycieli.Jednocześniewybierzemytakiemetodynauczania,które
będąpobudzałygłówniespostrzeganieibezpośredniedoświadczenieuczniów.
Jeślinatomiastoprzemyswojemyślenienaepistemologiiintuicjonizmu,to
będziemyjedyniepoznawaćfaktyedukacyjnewjęzykuichindywidualnych
podmiotów,nieodkrywającogólnychprawidłościrozwojutychfaktów.Na
poziomiemetodnauczaniabędziemypreferowaćmetody,któreodwołująsiędo
intuicjiuczniów,doprzeżywaniaprzeznichpodawanychtreści.Natomiast
wprzypadkuzidentyfikowaniasięzepistemologiąracjonalizmu,wnaszym
