Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Z.Kwieciński,B.Śliwerski,Pedagogika.Podręcznikakademicki.T.1,Warszawa2003
ISBN83-01-14055-0,©byWNPWN2003
Rozdział2.Metodyzbieraniadanychwbadaniachpedagogicznych
37
Wdrugimprzypadkubadaniniewiedzą,żestanowiąprzedmiotbadań,
aobserwatorjestukrytywstrukturzeichgrupy,jestjednymznich.Funkcję
badaczamożepełnićnp.studentprowadzącybadaniadowłasnejpracymagister-
skiej.Będącnaturalnymczłonkiemgrupystudentów,będzieobserwowałiopisywał
ichcodzienne,nocneżyciewdomustudenckim.
Wobserwacjietnograficznejmożnawyróżnićtrzyetapy:etaporientacji
wterenie,etapwyodrębnianiaelementówzogniskowanychorazetapselektywny
5
.
Ichistotęwyjaśnimy,posługującsięwynikamibadańAleksandraNalaskowskiego
6
.
Autor–teoretykibadaczedukacji–jestjednocześniedyrektoremszkoły
(gimnazjumiliceum).Dziękitemunawiązujecodzienneinterakcjezuczniami
inauczycielami.Stanowinaturalny„element”strukturyspołecznejszkoły.Znają
gowszyscyuczniowie,aponieważszkołajestniewielka,każdyuczeńniejedno-
krotniemiałokazjęznimrozmawiać.Nalaskowskipostawiłsobiepytanie
badawczeoznaczenie,jakiewpraktyceedukacyjnejmająróżnemiejscaimaterialne
urządzeniabudynkuszkolnego.Szukającodpowiedzi,przeprowadziłobserwację
etnograficznąprzyudzialekilkuinnychbadaczy,równieżnauczycieli.Przebiegała
onaprzezwymienioneetapy(ogniwa):
•
Etaporientacjiwterenie.Badacze,przemierzająccodzienniekorytarze,
klasyiróżnezakamarkiszkoły,identyfikowalimiejsca,wktórychprzebywają
uczniowie.Odkrywalistrukturęprzyporządkowanialudziżyjącychwszkole
dookreślonychmiejsciprzedmiotów.Uczniowieprzebywaliwswoich
klasach,naróżnychpiętrachgmachu,bliżejidalejodgłównegowejścia,
gabinetudyrektora,pokojunauczycielskiego,wstołówce.Nauczyciele
„zagnieżdżali”sięnaprzerwachwpokojunauczycielskim,spacerowalipo
korytarzach,stalisamotnieigromadzilisięwmałychgrupkachzuczniami
iswoimikolegami,rozmawialiimilczeli,bylirozweseleniismutni.Takwięc,
opróczrozpoznawaniakierunkówprzemieszczaniasięludzipogmachu,
badaczenotowaliróżnesytuacjeizdarzenia.Takieobserwacjeniewyczerpują
jednakczynnościbadaczanaetapierozpoznaniaterenu.Koniecznejest,aby
poznawałonkonteksty,czyliróżnorodneokolicznościtowarzysząceokreś-
lonymzdarzeniom.
Realizująctozadanie,badaczezauważylinp.,żewmiaręupływuczasu
pobytuwszkole,uczniowieprzemieszczająsiękumiejscombliższym
głównemuwyjściu.Ranozresztąbyłoodwrotnie.Uczniowiepowoliistop-
niowownikaliwcorazdalszezakamarkiszkoły.Początkowo,gromadzącsię
bliskowejścia,abywkolejnychgodzinachzagłębićsięwmiejscachbardziej
ukrytych.Takiopisetnograficznyodkrywaznaczenia,jakieuczniowienadają
miejscomszkoły.Przebywanieranobliskowejściabyłoprzejawemoporu
wobeckolejnegodniazaangażowaniasięwżycieszkolne.Podobneznaczenie
5
ZastosowanetunazewnictwoetapówpostępowaniabadawczegoprzyjętezostałozaK.Kona-
rzewskim,op.cit.,s.112–114;por.teżM.Hammersley,P.Atkinson,op.cit.,s.90.
6
A.Nalaskowski,Przestrzenieimiejscaszkoły,Kraków2002.
