Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
AgnieszkaKijewska
orzeczywistościcielesnej
89
.Natomiastświatłomniejszeprzed-
stawiatakiedziałaniezmysłów,którełatwoulegabłędom
iomyłkom:
Drugimsposobem,którynazywasięjakbyświatłem
mniejszym,jestten,który–jakbybłąkającsięibłądzącpo
nocy–bardzoczęstowprowadzaumysłwbłąd,abyniemógł
ontakłatwowydaćwłaściwegosąduotym,coprzyjmujeza
pośrednictwemzmysłów.Przykłademtegorodzajuzjawiskjest
wiosło,którejakbyjestzłamanewwodzie,odwróconyobraz
twarzywlustrze,ruchwież,odbiciegłosu,któreGrecyna-
zywająechem,itysiącepostacifałszu,któreznaturyzachodzą
wewszystkichcielesnychzmysłach.Duszarozumnatrudzisię,
abywswoimosądziezwielkimwysiłkiem,azarazemzręcz-
nością,odróżnićjeodprawdziwychwyobrażeń.[Tefałszywe
wyobrażenianieznajdująsiębowiemwnaturzerzeczy,ale
tworząsięwzmysłachiczęstozwodząumysłidoprowadzają
dobłędu,którymjestprzyjmowaniefałszuzaprawdę]
90
.
Stworzeniegwiazdprzedstawiatrzeciaspektdziałania
władzyzmysłowej,która–zalanamnóstwemwrażeńzmy-
słowych–niejestwstaniefunkcjonowaćprawidłowoiwydać
stosownegosądu
91
.Tęambiwalentnąocenęwładzyzmysłowej
wzmacniajeszczebardziejfakt,żezapośrednictwemwyob-
rażeńmającychswojeźródłowzmysłachczłowiekiemmogą
89Por.PPIV,783D,s.187:nTensposóbwidzenianazywasięświat-
łemwiększym,ponieważniezwodziumysłuipodobniejaknajjaśniejsze
słońceodsłaniawszystkieformyzmysłoweiukazujejerozumowi”.
90PPIV,783D-784A,s.187–189.
91Por.PPIV,784A-B,s.189:nTrzecimsposobemjestten,który
wielorakoiłączniewlewadoumysłuwielkąilośćzmysłowychform,co
umysłprzyjmujezobszaruzmysłowejnaturyprzyozdobionejróżnymi
porządkaminiezliczonychform,jakgdybygromadaminiezliczonych
gwiazdijesttakzmieszanywielkimzalewemróżnychwyobrażeń,że
alboztrudemmożebezbłęduwydaćonichsąd,albowcaleniemoże
tegouczynić,alezapomocąpewnychargumentówusiłujewydaćsąd
prawdopodobny,jakgdybypewnymczyniłto,coniepewne”.
