Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
AgnieszkaKijewska
(substancja),dynamis(moc/możność),energeia(działanie)
96
.
WtensposóbjeszczedobitniejEriugenapodkreśliłdominującą
pozycjęintelektuwstrukturzeludzkiejduszy,gdyżpozostałe
częściduszy–rozumjakodynamisizmysłwewnętrznyjako
energeia–realizująjedynieto,cozawierasięwintelekcie.Tak
pojętyintelektjesttakżewładząściśleteologiczną,nakierowaną
nakontemplacjęBoga,acharakteriintensywnośćtejkontem-
placjiokreślająspecyfikęiniepowtarzalnośćkażdegoludzkiego
bytu,dlategoEriugenastwierdza:nprawdziwąinajwyższąnaszą
istotąjestintelektuszczegółowionykontemplacjąprawdy”
97
.
Strukturabytuludzkiegoobejmujezatemtrójdzielnego
człowiekazewnętrznegoiwewnętrznego,czyliwsumiezawiera
sześćkonstytutywnychelementów.Liczbasześćniejesttuprzy-
padkowa,gdyżwskazujenadoskonałośćiintegralnośćbytu
ludzkiego,afakt,żeczłowiekzostałstworzonydniaszóstego,
jestwskazówką,żewszystkozostałownimstworzone:
Azatemstworzeniesamegoczłowiekajestwwyżejwymie-
nionychrozważaniachBożychdziełprzedstawianejakby
wsposóbukryty,ponieważwczłowiekuiwrazznimzostało
stworzonewszystkoto,oczymbyłamowa,niewporządku
czasu,alewkolejności,wjakiejprzyczynyprzechodzą
wswojeskutki.Wsposóbwyraźnykształtowanieczłowieka
przedstawiasięnakońcuopisupowstaniaświata,kiedysześć
96Por.PPII,505C-D,s.265:nCzyprzypominaszsobie,żezesta-
wiliśmyrazemiwyprowadziliśmywniosek,żeousia,dynamis,energeia
(tojestistota,jakczęstomawialiśmy,mocidziałanie)tworząjakąśnie-
rozerwalnąiniezniszczalnątrójcęnaszejnatury,którazasprawącu-
downejnaturalnejharmoniitakzostałapołączona,żetrzysąjednym,
ajednotrzema?”.Por.PPIV,825B-C,s.307:nNatomiasttrójcawyż-
szejczęści,którazostaławyłącznieicałkowicieustanowionawsamej
duszy,jestniezniszczalna,trwałaiwiecznadziękitemu,żewniejzostał
odciśniętyobrazBożejNatury.Jakmówiliśmyotymwpoprzednich
księgach,tętrójcęludzkiejduszyGrecyzwyklinazywaćousia,dynamis
ienergeia,azgodniezeświadectwemświętegoDionizego,trójcataani
niemożerozpaśćsię,anizostaćzniszczona,czywjakiśsposóbzginąć”.
97PPIV,780C,s.177.
