Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sprawiodpowiedniewrażenie[…].Otakichjednakrzeczachjak
ścieraniesięinteresów,stopniowyrozwójakcji,napięcie
ipowikłaniesytuacji,właściwamiarawewzajemnymoddziaływaniu
charakterów,godnośćiprawdaichpostępowaniaimówienia
–otymwszystkimtrudnojestwydaćjakiśnależytysąd,niewidząc
dramatunascenie,zsamejtylkolektury[30].
DlaHeglazatem–akuratwbrewJoyce’owi–dramatinherentnie
związanyjestzjegowystawieniemnascenie.Zachwyconylekturami
dramatówIbsenaJoycezpewnościąwięcniezgodziłbysięzrzekomo
inspirującymgoHeglem,którytwierdził:„Codomnieuważamnawet,
żedziełscenicznychniepowinnosięwłaściwiewydawać
drukiem”[31].AniStefanbohater,aniPortretniezawierają
najmniejszychaluzjipozwalającychdomyślaćsięwpływuHegla
–aprzecieżJoyceniestroniodprzywoływaniaimpliciteiexplicite
swoichlektur–ijeśliwpływniemieckiejdialektykimiałbybyćtak
silny,jakżyczysobietegofrancuskiinterpretator,tojejchoćbydrobne
śladypowinniśmyznaleźćwpóźniejszychnotatkachestetycznych
Joyce’alublistachztamtegookresu(zwłaszcza,żewedleStanislausa
Joyce’aDramatażyciemiałbyćwłaśniewstępemdoplanowanej
estetyki).Dośćmałoprawdopodobnyjestscenariusz,wedlektórego
siedemnastoletniJoycemiałjużzasobąpoważnestudianad
trzytomowąEstetykąHegla(jegorozważaniaodramacieznajdująsię
wpołowietrzeciegotomu),którejraczejniedasięzrozumiećbez
dwóchtomówFenomenologii,afakttenuszedłniezauważony.Listę
ważniejszychlekturJoyce’adośćdobrzedasięzrekonstruować
napodstawiejegotekstów,listówitp.,wktórychpróżnoszukać
najmniejszejwzmiankioniemieckimfilozofie.Trudnoteżzałożyć,
żebratJoyce’a,zktórymdyskutowałonszczegółowozałożeniaswego
wystąpienia,zapomniałbywspomniećoHeglu,jeślimiałby
onodgrywaćtakfundamentalnąrolę,jakąprzypisuje
muAubert[32].Niemanatomiastwątpliwości,żeśw.Tomasz
iArystotelesodgrywaliistotnąrolęwintelektualnymuniwersum
