Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Szansepowstanialistopadowego
77
nawetnajbardziejradykalne,nawetprzesuwającepolskiegranice
tam,skądusunąłjerok1772,mogłozagrozićbytowinarodurosyj-
skiegoczychoćbyimperialnejpotędzeRosji,bymogłoująćcokol-
wiekzmiędzynarodowegoznaczeniaimocarstwowejpozycjiimpe-
riumRomanowów.Wojnamusiałabyćwalkąnaśmierćiżycie,ale
tylkozpolskiegopunktuwidzenia,gdyżjedyniePolacyryzykowali
wtejwojnieswojenarodoweistnienie.Jakimprzykłademmegalo-
maniinarodowejbyłobyprzekonanieozagładzieRosjiwwypadku
zwycięstwapolskiegopowstania,gdybyprzekonanietozrodziłosię
wPolsce!AjednakogarnęłoonoRosjęwroku1831;nadRosjąpo-
wiałogroząilękiem,dzwonnatrwogęzacząłbićgłośniejnawetniż
wpamiętnymroku1812,gdynaRosjęciągnęłysiłypołowyEuropy…
Dosprawytejpowrócimyjeszcze,gdyżjesttopostroniero-
syjskiejnajważniejszyinajciekawszymomentsytuacjiroku1831.
Zresztąkwestiatadopierowiosnąmiałaporuszyćwpełniopi-
niępublicznąPetersburgaiMoskwy.Aleporazpierwszydylemat
sformułowanyzostałjużwgrudniu1830roku,itoprzezczynnik
najmiarodajniejszy,przezsamegomonarchę,oporozumieniuzktó-
rym,októregołasceiprzebaczeniumarzylinieszczęśniugodowcy
wWarszawie,wrojeniachswoichpiastującywizjęniecorozszerzo-
negoiulepszonegoKrólestwaPolskiego-gdywrzeczysamejpo
równipochyłejstaczalisięwrazzcałymkrajemkuzupełnejklęsce,
gdywojskarosyjskiemaszerowałyjużwkierunkuWarszawy.
5.
Wieczoremdnia7grudniaMikołajotrzymałpierwsząwiadomość,
żenWarszawastałasięteatremkrwawychscen”
.Cesarzwezwałna-
tychmiastszefapolicjiBenkendorfaidałmudoprzeczytaniaraport
Konstantego.nJednocześnie,nietracącaniminuty,zdecydowałsię
wydaćwszystkiekoniecznerozkazy.Pierwszykorpus,poddowódz-
twemgenerałaPahlena,otrzymałrozkazposunięciasiękugranicom
Królestwa,abaronowiRosenowi,dowódcyKorpusuLitewskiego,
poleconowziąćtenkierunekmarszu,którywskażecesarzewicz”36.
36
ImpieratorNikołajIw1830-31gg.IzzapisokgrafaA.Ch.Benkendorfa,nRus-
skajaStarina”R.XXVII,1896,nr10,s.80.
