Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
78
Studia
NazajutrzranowPetersburgupowtarzanojużwszędziepo-
głoskiopowstaniuwWarszawie,rosływyraźniewojennenastroje.
Cesarzpojawiłsięosobiścienamusztrzepułkugwardiiwwielkim
krytymmaneżupałacuMichajłowskiego.
Podkoniecćwiczeń-opowiadanaocznyświadekwydarzeń,dy-
plomatafrancuskiBourgoing-tegodnianadzwyczajskróconych,
JegoCesarskaMość,zamiastudaćsięwkierunkubramy,zwrócił
siękuszeregowioficerów.Wszyscyobecninatychmiastpojęli,że
tenniezwykłyruchoznacza,iżcośpoważnegomusiałosięstać.Ce-
sarzMikołajpodniesionymgłosemwezwałoficerów,byotoczyligo
kołem.Jegozwykłyorszakpozostałnauboczu.Cesarzzacząłopo-
wiadaćowydarzeniachwWarszawie,najpierwtonemspokojnym,
leczstopniowosięzapalając…
Zwracającsiędożołnierzy,oświadczył:nWy,mojagwardia,pój-
dziecienauczyćzdrajcówrozumu,przywrócićporządekipohańbio-
nącześćRosji.Wiem,żewewszystkichokolicznościachmogęnawas
polegać!”
.
Jeszczenieskończył-relacjonujeBourgoing-gdyokrzykientu-
zjazmuioddania,okrzykizemstyrozległysięzewszystkichstron.
Oficerowiestłoczylisięwokółjegokonia,wyciągalidońręce;wszy-
scydomagalisięwymarszu,byukaraćzbuntowanych.Wtymsa-
mymczasiebatalionsłużbowypoprzedefilowaniuprzedcesarzem
wyciągnąłsię,jakzazwyczaj,wzwartejkolumniepodrugiejstro-
niemaneżu;żołnierzesłyszelizdalekapodniesionygłoscesarza
iokrzykitłumuoficerów;batalionten,nawetniewiedząc,oco
chodzi,odpowiedziałpodobnymzawołaniem.Żołnierzeprzypusz-
czalizapewne,żecesarzogłosiłwłaśniemarsz,którymiałrozpo-
cząćowąwojnęprzeciwkoFrancji,wojnę,októrejcodziennietyle
imopowiadano…37.
PosełangielskiHeytesburyrównieżzauważyłtenniezwykłyzapał:
nPrzemówieniecaradożołnierzywywołałozachwytipatriotyczny
entuzjazm,gotowośćwylaniaostatniejkroplikrwi.Żołnierzecałowali
szatycara”
.Wkilkadnipóźniejtensamobserwator,notującwswych
37
P
.deBourgoing,Souvenirsd)histoirecontemporaine.Episodesmilitairesetpoli-
tiques,Paris1864,s.536-537;ImpieratorNikołajIw1830-31gg…,dz.cyt.,s.81.
