Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Szansepowstanialistopadowego
79
doniesieniachdoLondynunastrojeopiniipublicznejPetersburga,
stwierdził:nNarodowanienawiśćmiędzydwomakrajami[RosjąiPol-
ską]jesttakwielka,iżnależysięobawiaćwojnyeksterminacyjnej”38.
Wojnatawszelakoniebyładlastronyrosyjskiejprzedsięwzię-
ciemtakprostymiłatwym,jakwyobrażałsobiegenerałChłopic-
ki.Aczkolwiekcarzdecydowałsięnatychmiastnadziałaniabez-
względnewszystkimisiłami,którymimógłdysponować,tojednak
mobilizacjaarmiirosyjskiejprzeciwkoPolscemusiałazająćsporo
czasu.TrudnościpowiększałaniepewnośćcodopostawyKorpusu
Litewskiego.
Byłowidocznedlakażdegobystregoobserwatora-streszczał
Bourgoingwynikiswychdyskusjizprzedstawicielamirosyjskich
sferwojskowychidyplomatycznychwPetersburgu-żecałykor-
puslitewski,całaludnośćiwszystkiezasobytegokrajunależeć
będądotejspośróddwóchstronwalczących,którauprzedziswe-
goprzeciwnika,dającimpulsdopowstaniaalbo,zdrugiejstro-
ny,powstrzymująctenwybuchprzezwłaściweposunięcia.[…]
Korpuslitewski,którycesarzAleksanderuformowałirekrutował
wprowincjachdawnejPolskiiWielkiegoKsięstwaLitewskiego,
byłniesłychaniepodatnynahasłanarodowe,jakierzuconopod
sztandaramizbiałymorłem.Korpusten,liczącyznaczniewięcej
oficerówiżołnierzylitewskichlubpolskichzWołyniaiPodolaniż
rzeczywistychRosjan,przyłączyłbysięzapewnedosprawyrewo-
lucji,gdybyarmiapowstańcza,zamiastpozostawaćwWarszawie,
ruszyłabezzwłocznienaWilno.Leczgdyminąłpierwszymoment
zamieszania,brakdowództwa,odpowiedniegoplanu,wystarczają-
cejdeterminacjispowodowałutratętejpierwszejiważnejokazji
sukcesu.CesarzMikołajokazałwięcejducha,wysłałtamnatych-
miasttrzystuoficerówgwardii;kroktenzachowałdlańcałykorpus
litewskizłożonyzponadtrzydziestutysięcyludzi.Nawojnieten,
ktokorzystazchwili,możebyćpewnyprzewagi39.
Obiektywnetrudnościmobilizacyjneiobawy,żewWarsza-
wiezdecydująsięjednaknadziałaniaofensywne,byłypowodem
38
B.Dembiński,Powstanielistopadowewoświetleniuposłówangielskich,w:Pa-
miętnikVPowszechnegoZjazduHistorykówPolskichwWarszawie,t.2,Lwów
1931,s.271-272.
39
P
.deBourgoing,Souvenirsd)histoirecontemporaine…,dz.cyt.,s.538-539.
