Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Pismo–ustaleniadefinicyjne,relacjamiędzymowąapismem
15
mankamentamiiograniczeniami,alfabetzaśbyłwzględnieprostyiłatwydo
wykorzystania,czemumożnaprzypisaćjegodynamicznerozprzestrzenianiesię
dziękicorazpowszechniejszemuzastosowaniuprzezróżnesystemyjęzykowe.
Przekonaniedotycząceprymatumowynadpismemwiążesiętakżezdłu-
gościąkorzystaniaprzezczłowiekazformkomunikacjiustnejipisanej.Pismo
wścisłymsensiejestwynalazkiembardzopóźnymwstosunkudożywegosło-
wa,ponadtoniewszystkieistniejącejęzykiwypracowałyjegowersjępisaną.
Wprzeciwieństwiedomowypismojeststosunkowomłode.WedługMartina
Kuckenburga(2006:103)powstałookoło5000lattemu.WalterJackson
Ong(2011:138)uważa,żeprawdziwepismozostałorozwinięteprzezSume-
rówwMezopotamiiokoło3500latprzednasząerą–wporównaniudooko-
ło50000latżyciaHomosapiensnaziemipojawiłosięwięcbardzopóźno.
Wcześniejprzezsetkitysięcylatczłowiekradziłsobie,komunikował
sięirozwijałbezpisma.Mowazwiązanazesferącodziennych,bezpośred-
nichkontaktówwystarczaławżyciustosunkowoniewielkichspołeczności,
wjakichwówczasfunkcjonował.Ponadto,jakwspomniano,niewszystkie
kulturywykształciłypismo,wieleznichdodziśnieznategosposobuporo-
zumiewaniasię.Trwałośćkulturoralnychzapewniałyopowieściocharak-
terzemitycznym,przekazywanezpokolenianapokolenie,dziękiktórym
kolejnegeneracjepoznawaływierzenia,tradycje,wartościwłasnejkultury
inabierałyświadomościjejtożsamości.Wtegotypukulturachważnąfunkcję
pełnilinajstarsiczłonkowiedanejspołeczności.Bylionistrażnikamiwiedzy
iprzekazicielamitradycji.Społecznośćdarzyłaichautorytetem,ponieważ
stanowiliwyłączneźródłowiedzyokulturze,alebylitakżeskarbnicąwiedzy
praktycznej.Kulturyte,nazwaneprzezMargaretMead(2000)kulturami
postfiguratywnymi,charakteryzowałysięstałością,niezmiennością,wier-
nościątradycjiorazwynikającązdoświadczeniawysokąpozycjąstarszych.
Wkulturachoralnychbylionijakksięga,doktórejdostępznikałwrazzich
śmiercią.Przywilejizadanienajstarszychczłonkówspołecznościpolegały
zatemnaprzekazywaniuwiedzymłodszym.Zapamiętanieobszernychtreści
bezmożliwościutrwaleniawformiezapisubyłotrudne,alekonieczne.Do-
tykałoprzecieżkwestiinajważniejszychdladanejwspólnoty.Szukanowięc
sposobówułatwiającychzapamiętywanie.Służyłatemuformapoetycka–ła-
twiejzapamiętaćpieśń,któramaokreślonyrytm,niżprozę.Niebezpowodu
wieletreścinależącychdodziedzictwakulturotradycjiniepiśmiennejprzyj-
mujekształtpieśnilubeposu.Formataułatwiałaprzypomnienieiwielokrot-
neodśpiewaniedługichwypowiedzi.ParadoksalnieIliadaiOdyseja,które
pierwotniebyłybezpośrednioodśpiewywanesłuchaczom,przetrwałydzię-
kizapisaniuichwmłodymwówczasjeszczegreckimpiśmiealfabetycznym
