Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Płazyjadowite
Batrachotoksyna(C
31H
42N
2O
6),występujàcaupła-
zówbezogonowychzrodzaju
Phyllobates
–liścio-
łazów,jestnajbardziejtoksycznàsubstancjàwy-
twarzanàprzezpłazy.Dawka0,00001gramatej
toksynywystarczabyzabićczłowieka.Blokujeona
kanałyjonowekomóreknerwowych,powodujàc
zatrzymanieakcjiserca.
Największàdawkębatrachotoksynyzawierawy-
dzielinagruczołówskórnychliściołazazłocistego*
Phyllobatesterribilis
–jesttowięcnajjadowitszy
płaznaświecie.Jegoskóra,jakrównieżskórain-
nychliściołazówidrzewołazów(rodzaj
Dendro-
bates
)zawierajàcychniecomniejśmiercionośne
pumilotoksyny,używanabyłaodwiekówdoza-
truwaniastrzałprzeztubylczychIndian.Wśród
wielugatunkówtychdwóchwymienionychro-
dzajów,wyróżnionoponad100różnychzwiàzków
nazywanychpumilotoksynami.Wskórzeinnych
płazówbezogonowychznalezionotakżeinnetru-
cizny:histrionikotoksynyigeprytoksyny.
Druga,najbardziejtoksycznasubstancjawświe-
ciepłazówirównocześnienajbardziejznana,to
tarichatoksyna(C
11H
17N
3O
8),występujàcawro-
dziniesalamandrowatych,zaśosiàgajàcanaj-
większestężenieutrucicznicyziarnistoskórej*(
Tari-
chagranulosa
).Nietylkoskóra,alenawetjajatru-
cicznicziarnistoskórychsàniàprzesiàknięte.
Naukowcynauczylisięsyntetyzowaćwieleztych
toksycznychzwiàzków.Prowadzonesàbadanianad
wykorzystaniemichwmedycynie.Okazałosięnp.,
iżepibatidinaprodukowanawskórze
Epipedoba-
testricolor
jestwyjàtkowoskutecznymlekiemuś-
mierzajàcymból.Jestdwieścierazyskuteczniejsza
niżmorfinaiwydajesię,iżniematakichskutków
ubocznych,jakuzależnienieczyotępienie.Zkolei
zwiàzekwchodzàcywskładwydzielinyskóry
Litoria
caerulea
pobudzawydzielanietrzustkiiaktywność
jelit.Chemicznyodpowiedniktegozwiàzkujestjuż
dostępnywleczeniuludzi.Wydzielinyskórynie-
którychgatunkówpłazów(np.
Xenopuslaevis
,
Phyllomedusabicolor
)zawierajàbiałkaosilnych
właściwościachbakteriobójczych.Byćmożewprzy-
szłościnabazietychzwiàzkówzostaniewyprodu-
kowananowagrupaantybiotyków.
Trucicznicaziarnistoskóra(
Tarichagranulosa
),fot.HenkWallays
13
