Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1
GŁÓWNEOBJAWYCHORÓBUKŁADUODDECHOWEGO
IwonaGrzelewska-Rzymowska
Duszność
Najczęstszeobjawyzestronyukładuoddechowego,któresąprzyczynązgłaszaniasiępacjentówzchorobamiukładu
oddechowegodolekarzapierwszegokontaktuto:duszność,kaszel(suchylubzodkrztuszaniemplwociny,krwioplucieiból
wklatcepiersiowej.
Duszność(dyspnea)tosubiektywneodczuciebrakupowietrzalubdyskomfortuwoddychaniu.
Obejmujeonowrażeniaoróżnymnasileniuiróżnejakościowo.Odczuciedusznościuzależnionejestodczynników
fizjologicznych,środowiskowych,psychologicznychispołecznych,któremogąwywoływaćodpowiedźfizjologiczną
ibehawioralną.Zdusznościączęstowspółistnienielęk,agdypojawiasięonnagleimadużenasilenie,świadczyopanice.
Patofizjologiaduszności.Wpowstawaniudusznościbiorąudział:koraczuciowa,pieńmózguireceptory.Dusznośćjest
klinicznymobjawembędącymodpowiedziąnazaburzeniaregulacjimiędzyaferentnąinformacjąodbieranącentralniezapomocą
mechano-,chemo-imetaboreceptorów,aeferentnąodpowiedziąwpostaciwentylacji.
BadaniepacjentówzdusznościąwgabinecielekarzaPOZ
Dusznośćmożebyćokreślanaprzezchorychjakobrakpowietrza,uczucieciężaruwklatcepiersiowej,ból,uczucieściskanialub
gnieceniawpiersiach,zadyszka,krótkioddech–brakmożliwościgłębokiegooddechu,braktchu,nieprzyjemneodczucie
(odczuciedyskomfortu)podczasoddychania,poczucieściśniętejklatkipiersiowej(opresjaklatki).
Dusznośćmożewystępowaćuosóbzdrowychwykonującychzajęciawymagającedużegowysiłkufizycznego(tzw.duszność
fizjologiczna).Uosóbchorychdusznośćpojawiasięjużponiewielkimwysiłku,anawetwspoczynku.Wchorobachpłuc
zagłównyczynnikograniczającyzdolnośćwysiłkowąuważanejestograniczeniewentylacji.Chorzyzaczynająodczuwać
duszność,gdyzmniejszeniuulegawentylacjaminutowa.Dusznośćulegazwiększeniuwmiarępostępuchoróbukładu
oddechowego.Dusznośćjestprzyczynąupośledzeniawysiłkuuchorychnp.zchorobamiśródmiąższowymi.Prógduszności
wchorobachukładuoddechowegojestniższyniżuosóbzdrowych.
Brakpowietrzapodczasmarszupopłaskimterenieodczuwaok.10%dorosłych,a25%podczaswysiłku(wpraktyce
ambulatoryjnej).Dusznośćzgłasza7%chorychprzyjmowanychdoszpitala.Wśródosóbdoznającychduszności60%cierpi
naschorzeniapneumonologiczne.
Przyczynądusznościsąchorobyukładuoddechowegoisercowo-naczyniowego.Należądonich:chorobyobturacyjne
oskrzeli,niedrożnośćgórnychdrógoddechowych,chorobytkankiśródmiąższowej,opłucnej,układusercowo-naczyniowego,
układunerwowo-mięśniowego,chorobyścianyklatkipiersiowej,stanydoprowadzającedozwiększonegonapęduoddechowego,
niekardiologiczneiniepneumonologiczneprzyczynydusznościnp.pochodzenialękowegolubpsychosomatycznegolub
wnastępstwiezaburzeńmetabolicznych.
Chorobyprzebiegającezdusznością:
chorobyobturacyjne–astma,przewlekłaobturacyjnachorobapłuc(POChP),zespółreaktywnejdysfunkcjidróg
oddechowych;
niedrożnośćgórnychdrógoddechowych–objawemjestwdechowystridorkrtaniowy,przyczynytoguztchawicylub
aspiracjaciałaobcego;
chorobytkankiśródmiąższowejdoprowadzającedorestrykcyjnychzaburzeńwentylacji–zespółostrejniewydolności
oddechowej(ARDS),rakpłucazniedodmą,zapaleniepłuc,rozstrzenieoskrzeli,mukowiscydoza;
chorobyopłucnej–płynwjamieopłucnej,odmaopłucnowa;
chorobyukładusercowo-naczyniowego–niewydolnośćlewejkomory,wadyzastawkowe,zastoinowaniewydolność
serca,kardiomiopatie,zapalenieosierdziaimięśniaserca,zaburzeniarytmuserca;
chorobynaczyńpłucnych–zatorowośćpłucna;
