Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRZEKONANIEOUMIEJĘTNOŚCISKUTECZNEGODZIAŁANIA
29
–
gdypojawisiętrudność,zamiastmobilizowaćsiły,szukająuspra-
wiedliwienia,wskazującnaprzeszkodywewnętrznelubwłasne
niekompetencje,
–
niewkładajądostatecznegowysiłkuiszybkorezygnujązwykonania
zadaniaspostrzeganegojakotrudne,
–
niezbytłatwoodzyskująwiaręwewłasnemożliwościpoponiesionej
porażce,
–szybkoulegająstresowiipopadająwdepresję(Bandura,1998,s.1),
gdyżprzygnębieniludziesąbardziejpodatninaporażkę,coobniża
potencjalnąwiaręwewłasnesiły(ChowdhuryS.,LanisT.,19993).
Odwołującsiędoprzegląduliteratury,możnastwierdzić,żeprzekona-
nieowłasnejskutecznościtworzysiędziękidoświadczeniuzwiązanemu
zkształtowaniemumiejętnościodraczaniagratyfikacji,wierzewewłasne
siły,motywacjirozwojowej,wytrwałościwdziałaniu(Chomczyńska-Rubacha,
Rubacha,2007,s.29).Jestlogiczne,żegdyjednostkawyznaczacele,którema
realizować,koniecznestajesięplanowanie,wjakisposób,przyużyciujakich
strategiibędziewstanieosiągnąćoczekiwanywynik.Jeślimawtymzakresie
dużodoświadczeńpozytywnych,prawdopodobniezwiększyzasobymotywa-
cyjne,coprzełożysięnapragmatykędziałaniaistaniesięprzyczynkiemdo
zwiększeniawiarywswojemożliwości4.
3http://www.sbaer.uca.edu/Research/1999/ASBE/99asb073.htm(21.07.2011).
4
ZałożeniateoriispołecznegouczeniasięikoncepcjasamoskutecznościBanduryprzenoszą
sięnabardzoodległeobszary.Modelakceptacjitechnologii(TechnologyAcceptanceModel,TAM)
stanowiteorię,któraobjaśniawykorzystanieiakceptacjęsystemówinformacyjnych(SI).Model
zostałwyprowadzonyzuzasadnieńpsychologiispołecznejiodwołujesiędodwóchznaczących
teorii:uzasadnionegodziałaniaIckaAjzenaiMartinaFishbeina(TeoryofReasonedAction,TRA)
orazteoriiplanowanegodziałania(TeoryofPlannedBehaviour,TPB).Wteoriiuzasadnionego
działaniauznajesię,żedziałaniepoprzedzaintencja.Intencjatworzysiępodwpływemdwóch
czynników:subiektywnejnormyorazpostawywzględemtegozachowania.MartinFishbein,Icek
Ajzen(Przechlewski,b.d.w.,s.1)subiektywnenormy(subjectivenorms)definiująjakoprzekonania
jednostkidoakceptacjijejdziałańprzezważnedlaniejosoby.Postawawzględemzachowania
(attitudetowardbehaviour)toprzekonanieodnoszącesiędokonsekwencjizachowaniaoraz
ocenykonsekwencjidlajednostki.Postawywynikajązprzekonań(beliefs).Teoriaplanowanego
działaniazakłada,żedziałaniekształtujesubiektywnenormy,postawy,aponadtopostrzeganie
kontrolibehawioralnej(perceivedbehaviouralcontrol),co-jakokreślaIcekAjzen-jestprzeko-
naniemcodomożliwościwykonaniadziałania.Właśnietenczynnik,zdaniemAjzena,wykazuje
podobieństwodosamoskutecznościwpojęciuAlbertaBandury(Przechlewski,b.d.w.,s.1).Fred
D.Davis(Przechlewski,b.d.w.,s.1)uważa,żekluczowąrolęodgrywajądwaprzekonania.Nazwał
jepostrzeganąużytecznością(perceivedusefulness),którąwskazujejakoodpowiednikkoncepcji
samoskuteczności,orazpostrzeganąłatwościąużytkowania(peceivedeasyofus)-jakoodpo-
wiednikczynnikaocenawyniku(outcomejudgment).
