Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ijakotakiestanowiąważnączęśćtego,conazywamyzdrowiem”(Ryff,Singer2005,
s.160-161).
TakżeSeligman(2005a),piszącotym,czymwXXIwiekupowinnazajmowaćsiępsy-
chologiapozytywnaprzestrzega,abydobrostanuczyszczęścianieutożsamiaćzżyciem
łatwymiprzyjemnym,obfitującymwradosneprzeżycia,znierealistycznympoczuciem
własnejwartości.Jegozdaniem(jestzwolennikiemstanowiskaeudajmonistycznego)po-
winnatobyćnaukaosileosobistej,społecznejodpowiedzialności,ludzkichcnotach.
Atakiejnauki,popartejbadaniamiempirycznymi,psychologiajeszczeniewypracowała.
Seligman(2005a,1994,Seligmaniin.1997)jakotwórcakoncepcjirozwojuoptymi-
zmu(styluwyjaśnianiaatrybucjizdarzeńpozytywnychinegatywnych)iwyuczonejbez-
radności–zaradności,jestmocnozaniepokojonywzrostemliczbyludzicierpiącychnade-
presję.PoIwojnieświatowejwUSAwskaźnikdepresjiwynosiłtylko1%,poIIwojnie
światowej–3,5%,powojniekoreańskiejwzrósłdo7%,apoepoceWietnamudookoło
20%,istalerośnie.Jeśliniepodejmiesiękompleksowychizakrojonychnaszerokąskalę
działańprofilaktycznych,psychoedukacyjnychiwychowawczych,depresjamożeprzybrać
bardzoniepokojące,anawetgroźnedlaprzyszłościspołeczeństwarozmiary.Problemjest
zatembardzoważnyspołecznie.Seligmandopatrujesiętrzechgłównychprzyczynnara-
staniadepresji.Jestto,popierwsze,zbytniezaburzenierównowagiJaiMy.Społeczeństwo
amerykańskie(inietylko)stałosięzbytzindywidualizowane.Rywalizacjaoróżnedobra
(wtymgłówniematerialne)spowodowała,iżzatraconoduchowewyposażenieprzodków,
wktórymszukalionipocieszenia,gdyponieśliklęskiczyniepowodzenia.„Toduchowe
wyposażenie,wiarawBoga,społeczność,naróditrwałąrodzinę–bardzosięskurczyłoza
naszegożycia”piszeSeligman(1994,s.24).Drugimpowodemdepresjinaszerokąskalę,
jestzbytnieakcentowaniepozytywnej,częstozawyżonejinierealistycznej,samooceny,
kształtowanejjużwdzieciństwie.Ruchnarzeczpozytywnejsamoocenykażedzieciom
recytowaćmantry,autoafirmacjewrodzaju„Jestemwyjątkowy”–bezpoparciategofak-
tycznymiumiejętnościamiiwysiłkamiwmierzeniusięztrudnościami.WedługSeligmana
doprowadziłoto,paradoksalnie,doukształtowaniaudziecipłytkiegoiniezwyklekruchego
poczuciawłasnejwartości,zamiastdopoczuciasiłyiwiarywsiebie.Trzecimpowodem
wzrostudepresjiwedługSeligmanajestwiktymologia,czylizbytnieusprawiedliwianie
osób,którymsięniewiedziewżyciu.Mająoneczęstoobniżonynastrójiobjawywyuczo-
nejbezradnościibezsilnościorazsilneprzekonaniecodotego,iżsąofiaramiprzemocy,
nadużyćdokonanychnanich,najczęściejwdzieciństwie.„Ofiaryprzemocy”mogączuć
sięprzezjakiśczaslepiej,zrzucićwinęzaswezłesamopoczucieibiernośćna„sprawców”
przemocy.Częstonieustalasięrzeczywistychprzyczyndepresjiiniestarasiękorygować
ichwdalszejperspektywieczasowej.Ponadtozdarzasię,żewinanieleżynazewnątrz,
tylkowdanejosobie,wtym,żepodjęłazłądecyzjęczyzrobiłacośźle,nieetycznie.We-
długSeligmanawiększośćludzi,którzyniedoświadczajądepresjistarasięosiągnąćto,
czegopragnieciężkopracując,abyzrealizowaćswojemarzenia.Gdyludzietacyponoszą
porażkę,przegrupowująsiły,wkładająwysiłekwosiągnięciesukcesu,ajeślinadalimsię
niepowiedzie,znowuzmieniajątaktykęlubcel,abywkońcuosiągnąćto,czegopragnęli.
Chodzioto,abyumiećprzeżywaćnegatywne,nieprzyjemneemocje(iwłaściwieje„od-
czytywać”,uświadamiaćsobie),anastępniewłasnymidziałaniamipokonaćsmutek,fru-
strację,lękczygniew.Natomiastdziałaniarodzicówczywychowawcówpodjętepoto,aby
natychmiastpocieszaćdzieci,któredoznająsmutkuczygniewu,pozbawiająjewytrwałości
iskuteczności.JesttopoglądzgodnyzkoncepcjąCsikszentmihalyego,zakładającą,że
najbardziejwymiernymkomponentemszczęściajestzaangażowanie,czylidziałanie,reak-
cjanawyzwania,wpełni„mocy”dopasowanadozdolności.„Warunki,którewywołują
13
