Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pozwalazrozumieć,ktoidlaczegozachowujedobresamopoczucie(Ryff,Singer2005).
Wróżnychbadaniachpotwierdzonopozytywnyzwiązekintegracjispołecznejzdobrym
zdrowiemidłuższymżyciem(Berkman1995;Ryff,Singer2005).Naprzykładpozytywne
relacjezinnymiwzmacniająodpornośćpsychoneuroimmunologicznąwsytuacjachtrudno-
ściekonomicznych.Innymisłowy,wsparciespołecznełagodziskutkitrudnościfinanso-
wychimaterialnych(Singer,Ryff1999).
Dosamoakceptacji,motywacjiwewnętrznejnawiązująprzedstawicielepsychologii
humanistycznej.Maslow,będącyjednymzjejtwórców,stworzyłinteresującąteorięsamo-
aktualizacji,odkrywaniairozwijaniamocnychstron.Wedługniegojesttoprocesstawania
siętym,kimsięjest–dążeniedowewnętrznejspójności,jednościzsamymsobą,spełnie-
niaswojegoprzeznaczenialubpowołania.Nadrzędnyminteresemczłowiekajestjegoroz-
wój,asiłąnapędowąrozwojujestpotrzebasamoaktualizacji(Maslow1990).Natomiast
Frankl,twórcalogoterapii,opisujeczłowiekajakoistotętransgresyjną,tojestwychodzącą
pozasiebiesamego,skierowanąnacoślubkogoś,oddanądziełu,któremupoświęcasięlub
człowiekowi,któregokochaalboBogu,któremusłuży(Psychologia...2000,t.1;Sęk
2005a;Kozielecki1988).ZdrowyczłowiekwedługFranklazdolnyjestdorealizacjipo-
trzebysensu,aostatecznymsensemistnieniaczłowiekajesttranscendencja.Takiczłowiek
jestzdolnydożyciaodpowiedzialnegoidomiłości,doprzekraczaniasiebie,jesttwórczy,
otwartyiwolny.Głębokiepoczuciesensupozwalamupojąćznaczeniecierpieniaiekstre-
malnychobciążeń.Jegozdaniemsamorealizacjaniejestcelemostatecznym–jestona
efektemrealizacjisensu(Sęk2005a).
Podobnepoglądygłoszątwórcyizwolennicynowegonurtuwpsychologii,zwanego
psychologiąpozytywną.KierunektenzostałzainicjowanyprzezSeligmana–autorabadań
nadwyuczonąbezradnościąiwyuczonązaradnościąorazoptymizmem.Wtymnurcie
psychologiinanowoodkrywasięmocnestronyczłowieka,opisujesięibada„optymalne
doświadczenia”.Pochodząonezaktywności,któraczłowiekapochłania,macelijestkon-
trolowana,którejtowarzyszyoptymalneskupienie(flow),akażdyakttejczynnościwynika
zpoprzedniego.Wtejaktywnościczłowiekwykorzystujecałyswójpotencjałiwefekcie
magłębokiepoczuciesatysfakcjiizadowolenia.Csikszentmihalyiuważa,iżoweoptymal-
nedoświadczeniamogązapobiegaćpatologii,stanomlękuinudyorazapatii(Sęk2004;
Heszen-Niejodek,Sęk1997).
Zarównowpsychologiihumanistycznej,jakipozytywnejcentralnemiejscezajmują
mocnestronyczłowieka.Owemocnestronytosiłaego,któranazywanajestczęsto„od-
pornościąpsychiczną”.Wiążesięjązdojrzałościąpięciufunkcjitakiejosobowości:reali-
stycznegomyśleniaizdolnościdoracjonalnegorozwiązywaniaproblemów,poczuciarze-
czywistościizdolnościdosprawdzaniarealnościwyobrażeńisądów,skutecznościmecha-
nizmówobronnychwmomentachsilnegostresu,zdolnościdosprawowaniakonstruktyw-
nejkontrolinadprocesamiemocjonalnymiiimpulsamiorazzdolnościdoutrzymywania
konstruktywnychibliskichzwiązkówzinnymiludźmi(Mellibruda2004).
Natomiastpsychologiahumanistycznaitranspersonalnaskupiająsięnaroliduchowości
wżyciuczłowieka.Emmonswprowadziłdoliteraturypsychologicznejtermin„inteligencja
duchowa”–jegozdaniemułatwiaonarozwiązywanieproblemówcodziennościiosiąganie
zamierzonychcelów.Wyróżniaonpięćkomponentówinteligencjiduchowej.Pierwszym
jestzdolnośćdotranscendencji.Osobyuduchowionepostrzegająrzeczywistośćjakowy-
kraczającąpozato,comaterialneifizyczne.Drugimjestzdolnośćdouświęcaniacodzien-
negodoświadczenia.Ludziezwysokąinteligencjąduchowąpotrafiącodziennymczynno-
ściom,zdarzeniomirelacjomnadaćwymiarświętościlubboskości,biorącpoduwagęich
implikacjedlarozumieniawłasnegoJa,innychludzi,naturyiżycia.Dlaosobyinteligent-
11
