Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Wstęp
Lataosiemdziesiąteubiegłegowiekuprzyniosłyrozkwitnowegonurtuwlingwi-
stycezwiązanegoznaukamikognitywnymi,tj.naukamiopoznaniu.Kognitywisty-
katrafiławPolscenapodatnygruntpoczęścidlatego,żeniemusiałasięzwracać
przeciwkogeneratywizmowi,któryzawładnąłjęzykoznawstwemamerykańskim.
WPolscemiałonniewieluzwolenników.Kognitywistomzarzucasięteżczasami,
żeprzedstawiająoniznanestwierdzeniaojęzykujakorewelacje,nadającimnową
szatęjęzykową,comożejestwpewnychprzypadkachprawdą.Niedasięjednakza-
przeczyć,żewpoważnychpracachczołowychprzedstawicielitegoobozuchodzinie
otradycyjnypsychologizmwpostaciluźnegokompleksupoglądów,leczozaawanso-
wanemodelepoznania,wktórychpoczesnarolaprzypadajęzykowi.Interesującesą
zwłaszczaeksperymentypsycholingwistyczne,któremogąposłużyćdopotwierdzenia
lubobaleniatychmodeli.Takbadasięnp.istnienieprototypowychokazówkategorii
pojęciowych,wielopoziomowąstrukturętakichkategorii,rozumienieprzyimków
przestrzennychitp.Wtentylkosposóbmożnarozbroićzarzutprzeciwnikówkognity-
wizmucodospekulatywnegocharakterutejnowejinterdyscyplinarnejgałęziwiedzy,
którarewolucjonizujetakżenaszespojrzenienajęzyk.Niektóretezykognitywizmu
rozpoznaczytelnikwtrakcielekturyniniejszejksiążki.Jednakżedostworzeniapełnej
gramatykikognitywnejdrogajestjeszczedaleka.Opisyfragmentówstrukturyjęzyka
-np.przyimków,ulubionegopolabadańwtymnurcie-każąprzytymwątpić,czy
takagramatykakiedykolwiekpowstanie.Przedmiotemjejopisumusiałybybyćgigan-
tyczne,utrwalonewjęzykusiecirelacjimiędzyposzczególnymidomenamipojęcio-
wymi,którychstopieńkomplikacjiznacznieprzewyższamodeleznanezbadańnad
sztucznąinteligencją(aodtegozaczęłosięzainteresowanieneuropsychologią).
1.2.Polszczyznanatleinnychjęzyków
Zacznijmyodcytatu.Artykuł27KonstytucjiRPz1997rokugłosi:nWRzeczypo-
spolitejPolskiejjęzykiemurzędowymjestjęzykpolski.Przepistennienaruszapraw
mniejszościnarodowychwynikającychzratyfikowaniaumówmiędzynarodowych”.
TrybunałKonstytucyjny(wwyrokuz13maja2007r.)wyjaśnia,żestatusjęzykaurzę-
dowegojestrównoznacznyzestatusemjęzykapaństwowego.Jesttoobowiązujący
języknurzędowania”wszystkichorganówadministracjipaństwaikomunikowaniasię
urzędówzesobąorazzobywatelami.WPolsce,którajestkrajemnarodowościowonie-
maljednolitym6,językurzędowyjestteżnaogółjęzykiemojczystym.Językoweprawa
mniejszościetnicznychrównieżsąrespektowane.Białoruskijestjęzykiempomocni-
czymwgminieHajnówka,litewski-wgminiePuńsk,kaszubski-wgminachParchowo
iSierakowice,niemiecki-wszesnastugminachwojewództwopolskiegoiśląskiego.
6Wnarodowymspisiepowszechnymzroku2002narodowośćpolskązadeklarowało96%ankieto-
wanych.
