Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.3.Kondensatory
59
Przywłączaniukondensatorówelektrolitycznychdoobwodówprądustałegonależy
przestrzegaćoznaczonychbiegunowości.
Parametramikondensatorównienastawnychsą:
Pojemnośćznamionowa,którąpodajesiędlatemperaturypokojowej(lubinnej,
określonejprzezwytwórcę).Dopojemnościznamionowychkondensatorówstosuje
siętakiesameciągiliczbowe,jakidorezystorów.
Tangenskątastratnościokreślającystratywdielektrykudlaskładowejzmiennej
sygnału.
Napięcieznamionowe,równenajwiększejwartościnapięcia,któremożebyćprzy
-
łożonetrwaledokondensatora.Dlakondensatorówpracującychwukładachprądu
zmiennegonapięcietowyrażawartośćskuteczną.
Napięcieprobiercze,tzn.takie,którekondensatorpowinienwytrzymaćwczasie
kilkudokilkudziesięciusekund.Jestononaogółkilkakrotniewyższeodznamio-
nowego;
Rezystancjaizolacji,wyznaczanaprzynapięciuznamionowym.
Kondensatorynastawne(rys.3.6e)budowanezdielektrykiempowietrznym,
aelektrodamizespołypłytekaluminiowychlubmosiężnychwchodzącychmiędzy
siebie.Odkształtutychpłytekzależycharakterystykakondensatora,tzn.zależnośćpo-
jemnościodkątaobrotupłytekruchomych.Najczęściejbudujesiękondensatoryocha-
rakterystykachliniowychlublogarytmicznych.Obracaniepłytekruchomychpowoduje,
żepłytkitewysuwająsię(lubwsuwają)międzypłytkinieruchome,copowodujezmianę
pojemności.Kondensatorytakieumożliwiająnastawypojemnościodkilkudokilkuset
pikofaradów.Doregulacjipojemnościodkilkudokilkudziesięciupikofaradówsłużą
kondensatorydostrojcze,nazywanetrymerami(rys.3.6f).Stosujesięjewobwodach,
wktórychzachodzipotrzebazmianwartościpojemnościwzależnościodwarunków
pracy.Konstrukcjatrymerówmożebyćróżna.Mogątobyćnp.kondensatorynastawne
zdielektrykiempowietrznymlubceramicznym,omniejszejpojemnościmaksymalnej
niżmajązwyklekondensatoryregulowane.
Kondensatorrzeczywistywzakresiemałychczęstotliwościnależytraktowaćjako
dwójnikoelementach:rezystancyjnymipojemnościowym,połączonychszeregowo
(rys.3.7a)lubrównolegle(rys.3.7b).RezystoryRsiRrreprezentująstratywdielektryku
iupływności.Schematzastępczyprzedstawionynarysunku3.7ajeststosowanyczęściej
dlakondensatorówomałychstratach,aschematzrysunku3.7b-dlakondensatorów
odużychstratach.Wartośćstratwkondensatorzereprezentujewspółczynnikstratności,
zwanyrównieżtangensemkątastratnościtgσ,przyczymσ-kątstratności(rys.3.7b,c).
Tangenskątastratności:
dlaschematuzastępczegoszeregowego
tg
s
=ωCzRs,
dlaschematuzastępczegorównoległego
tg
σ
=
ω
CR
1
rr
.
(3.5)
(3.6)