Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Podstawypenologii.Teoriakary
rozwiązywaniubieżącychproblemów.Oiletakiegłosymogłybyćjakośuzasad-
nionewdobieszybkichikoniecznychzmianzwiązanychzprzekształceniami
ustrojowymi,otyletrudnobysięnimikierowaćobecnie,biorącchociażbypod
uwagęwielkąświatowądebatęnatematkoncepcjiiprzyszłościkarykrymi-
nalnej.Stwierdzeniesłabościnaukowychrozważańwpenologiizachodniejnie
powinnoskłaniaćdozaniechaniaszukaniapodstawteoretycznychkarykrymi-
nalnej.Ichprzedstawieniejestkonieczne,abymożnabyłoracjonalnieprowadzić
politykękryminalnąorazwynikającązniejpolitykępenitencjarną.
Wpolitycekryminalnejużywasiępojęcianracjonalizacja”,wprowadzonego
dopolskiejliteraturyprawakarnegoprzezBronisławaWróblewskiego,n...dla
oznaczeniawszelkichpoglądów(naukowychlubintuicyjnych)wyjaśniających
sensiracjębytukaryjakoujemnejreakcjispołecznej”
4.Jakkomentujeto
M.Porowski:nZostajejej[racjonalizacji–przyp.J.U.-M.]zatembezpodstawnie
przypisanapoznawczawartośćwyjaśniania,którazmierzadoustaleniarealnych
zależnościmiędzyfaktami.Wrzeczywistościmamytudoczynieniaztłumacze-
niem,czylioznaczeniemidealnychzależnościmiędzyelementamilogicznego
układu,którymmożebyćtakabądźinnateoria,ideologia,przesąd–zawsze
sztucznytwórintelektualny”
5.Dowodzi,żen...funkcjeicelekarysą[...]po-
chodnymiracjonalizacji,ichnagiętymwstronępraktykiuszczegółowieniem,
przezcowcaleniewyzbywająsięzabarwieniaidealizacyjnego.Piętrowekon-
strukcjerodzajowoorazhierarchiczniestrukturalizowanychfunkcjiicelówkary
itakprzecieżnanajwyższympoziomiezostająwchłonięteprzezjakiścel
nadrzędny,któryjestdlaniejracjąiuzasadnieniemmoralnym.Albowiemsamo
zwalczanieprzestępczości,niemówiącjużometodach,niemożeuchodzićza
słuszne,[...]jeśliniezostanieopartenajakimśwyższympostulacieżyciaspo-
łecznego”
6.JakwięckonkludujekrytyczniePorowski,racjonalizacjakaryza-
pewniajejlegitymizacjęitrwanie,alenieokreślasensu.Tasytuacjabędziesię
utrzymywać,dopókiniezostanąjasnookreślonenaukowepodstawykarykry-
minalnej.
Teoriakarykryminalnejniemazazadanielegitymizowaćkary,anijej
celemniejestprzeciwnedziałanie–narzeczzniesieniainstytucjikarykry-
minalnej.Teoriakarymastanowićpodstawędladobrejdiagnozy,rzetelnego,
usystematyzowanegoogląduróżnychformkaryjakoinstytucjispołecznej
ukształtowanejwkulturzewtokudługiegorozwojudziejowegoizaadaptowa-
nejwspółcześniedokonstrukcjiracjonalnejorganizacjispołecznej.Budowanie
teoriikaryjestpodstawowymzadaniem,jakiestoiprzedpenologią.
11111
4KazimierzBuchała,Prawokarnematerialne,Warszawa1980,s.477.
5M.Porowski,Okulturowejtożsamościwięzień,[w:]IPSiRdzisiaj,Warszawa1998,s.344.
6Ibidem,s.345;por.podobnie:BronisławWróblewski,Politykakryminalna,[w:]Encyklo-
pediaprawakarnego,s.1340;JarosławUtrat-Milecki,Kara,[w:]Leksykonsocjologiireligii.
Zjawiska-badania-teorie,Warszawa2004.
