Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
węglaprowadzącydopodstawieniaatomuchlorowcajestwynikiemnukleofilo-
wościczynnikanukleofilowego.Należywięcrozróżnićaktywnośćzasadową
inukleofilowączynnikównukleofilowych.Tępierwsząmożnazdefiniowaćdość
łatwojakostałąrównowagiwreakcjiwymianyprotonuzestandardowymkwa-
sem-przyjętożejestnimwoda-iprzypisaćwartośćliczbowąpozwalającą
porównaćaktywność(moc)zasadowąróżnychczynnikównukleofilowych.
Znacznietrudniejjestzdefiniowaćaktywnośćnukleofilową,odktórejzależy
szybkośćreakcjizelektrofilowymcentrumwęglowym,szczególnieohybrydy-
zacjisp
3-awięcpodstawieniachlorowca,zwłaszczażezależyonaodwielu
czynników,m.in.odrozpuszczalnika.Anionyoznacznejzasadowościimałej
nukleofilowościtozazwyczajmałeanionyodużejgęstościładunku:F-,OH-,
H-,NH
2
-.Większeaniony,omałejgęstościładunku,wykazujądużąpolaryzo-
walnośćicharakteryzująsięznacznąnukleofilowościąiniskązasadowością
(SH-,CN-,N
3
-,I-,SCN-).
Atakczynnikanukleofilowegooznacznejzasadowościnaatomwodoru
wpozycjiOwchlorowcoalkanieprowadzidoO-chlorowcokarboanionu,zktó-
regopoodszczepieniuanionuchlorowcamożepowstaćkarben-nietrwała,nie-
naładowanapochodnawęgladwuwartościowego.
a
Nu
+
CH3CH2Br
–Br
CH3
CH
Br
CH3
C
H
Takiprzebiegreakcjiobserwujemyrzadko,wymagaonużyciaczynnikanu-
kleofilowegooznacznejzasadowościiniskiejnukleofilowości.Wytwarzanie
karbenówireakcjezichudziałemsąomówionewrozdziale3.Wprzypadku
gdybudowachlorowcoalkanuumożliwiaB-eliminację,toznaczygdyzawiera
onatomywodoruwpozycjiB,zregułynieobserwujemypowstawaniakarbenu.
Atakczynnikanukleofilowego,któryjestmocnązasadąoniewielkiejnukleo-
filowościnaatomwodoruwpozycjiB,naktórymrównieżwystępujeniewielki
cząstkowyładunekdodatni,prowadzidoB-eliminacji.Oderwanieprotonu
iodejścieanionuchlorowcamożebyćprocesemjednoczesnym(przebiegającym
przezjedenstanprzejściowy),zgodniezkinetykąreakcjidwucząsteczkowych-
jesttoB-eliminacjaprzebiegającawedługmechanizmuE2.
Indukowanazasadamieliminacjachlorowcowodorówzchlorowcoalkanów
prowadzizregułydobardziejpodstawionegoalkenu(regułaZajcewa),np.:
18
