Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
folwarkipozapełnieniemfunkcjireprezentacyjnejidochodowejstałysięprzedmiotem
opracowańteoretycznych,atakżeeksperymentówzesprowadzaniemihodowaniem
egzotycznychgatunkówroślin31.Omawianytekstzawierasparafrazowanefragmenty
Beatusillequiproculnegotis...Horacego,atakżenawiązujedoGeorgikWergiliusza32.
NawiązanietowwierszuadresowanymakuratdoCzartoryskiegojestnieprzypadko-
we,gdyżbyłonobeznanywdziełachpisarzyantycznych,wydałwlatach1810i1812
Myśliopismachpolskich,wktórychwielemiejscapoświęciłprzekładom,recenzował
takżetłumaczenie33BukoliksporządzoneprzezJózefaLipińskiego.
JacekOgrodzkirazjeszczestałsięadresatemsielanki,tymrazemwrazzmarszał-
kiemdworukrólewskiegoKazimierzemKarasiem.Sielankęnapisanąna1stycznia
1771r.poetaskonstruowałwykorzystująchomonimięwyrazunPan”.Wwarstwie
dosłownejjestonaprośbą–wyrażonąapostrofą–skierowanądoopiekuńczegobó-
stwapasterzy(utożsamianegozFaunemczySylwanem)opomyślnośćwdziałaniach
wnadchodzącymroku.JednakpisowniazaimkównCię”,nCi”,nTwym”wielkąlite-
rą,atakżeniepewnościpodmiotumówiącegonCzyśFaun?”,nCzy[jesteś]jednym
zduchówłaskawiewszechmocnym?”orazstwierdzenienwszystkowidnymZiemie
gospodarzem”przywodzinamyśljudeochrześcijańskiegoBoga,opisywanegopo-
dobnymiatrybutami.Wierszjestpierwszym,wktórympoetapodstylizowanym
imieniemDafnisaukrywapostaćStanisławaAugusta34.Zabiegtenpowtórzyłjeszcze
kilkakrotnie,m.in.wprezentowanymwyżejUłomkuwierszów,atakżepóźniejszym
SmutkunadDafnisem,pólpółnocnychpasterzemchorującym35,utrzymanejwstylu
gessnerowskimsielance,którejbohaterprzejmujecechytytułowejpostaciromansu
szwajcarskiegotwórcy,awięcjestczłowiekiemdelikatnym,sentymentalnym,zako-
rzenionymwnaturze,dziękiktórejmożeodzyskaćswojąautentycznośćiwrócićdo
stanupierwotnego36.Powrótdogessneryzmudokonałsięwśródpoetówskupionych
31Zob.publikacjęIzabelliCzartoryskiejMyśliróżneosposobiezakładaniaogrodówczypismaotematyce
ogrodowejksiężnejAnnyzSapiehówJabłonowskiejnp.Porządekrobótmiesięcznychogrodnikanacały
rokwypisanyinamiesiącepodzielony,Siemiatycze1786.KsiężnaJabłonowskazałożyłarównieżjedno
zczołowychwówczesnejEuropiemuzeumhistoriinaturalnej,wktórymzgromadziławieleegzotycz-
nycheksponatów.
32J.Platt,ZabawyPrzyjemneiPożyteczne(1771–1777),wybór,oprac.iwstęptenże,Wrocław1968,
s.453.
33Zob.J.Wójcicki,AdamKazimierzCzartoryskirecenzentemprzekładuWergiliusza,nMeander”1990,
nr4–6,s.214.
34Zob.takżespostrzeżeniaB.WolskiejwpublikacjiA.Naruszewicz,Poezjezebrane…,t.3,s.477.
35Utwórpochodzizroku1775idotyczyautentycznejchorobyPoniatowskiego,copoświadczatakże
F
.PaprockiwopracowaniuWiadomośćkażdemuobywatelowiKoronyPolskiejiWielkiegoKsięstwaLitew-
skiegopotrzebna.Albospecyfikacjastarostwikrólewszczyzn[…]udysponowanychprzezSejmroku1775
i1776skończony,Łowicz1777,piszącdoMoliwdy:nzachwiałosięzdrowiepańskie,bolejeszspół,wierny
sługo:iżaluwielkościumieścićniemogącwsercu,wylewaszwsielancenadDafnisemchorującymubo-
lewającej”(zob.takżeomówieniewierszaw:M.Pawlata,Rodzajepoetyckichkomunikatówwobecizolacji
królaStanisławaAugustaPoniatowskiegoasielance„SmuteknadDafnisem,pólpółnocnychpasterzemcho-
rującym,nNapis”seria27,2021,s.155–167).
36J.Platt,Gessneryzm,[w:]SłownikliteraturypolskiegoOświecenia,red.T.Kostkiewiczowa,Wrocław
1977,s.154–157;A.Naruszewicz,Sielanki,wstępB.Wolska,oprac.tekstówstudencifilologiipolskiej
~12~
