Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Kościółrozdzielonygranicamizaborów
29
jurysdykcjąkatolikównatereniecałegowschodniegoimperium,arcybi-
skupstwowMohylewie.Dokierowanianimwyznaczonyzostałmetropolita
StanisławBohusz-Siestrzeńcewicz,wiernysługarosyjskiejimperatorowej.
PodrugimitrzecimrozbiorzeKatarzynaIIdalejposwojemuukładała
organizacjęKościołałacińskiego.Ukazemz1795r.biskupstwowileńskiepo-
łączyłazinflanckim,akijowskie,kamienieckieiłuckieprzemieniławpińskie
ilatyczowskie.Nastolicebiskupiewyznaczyłazaufanychilojalnychsobiedu-
chownych.Skutecznieteżograniczaławpływkuriirzymskiejnapodległych
jejwładzykatolików.NanaciskizestronyRzymu(którywobeccarycyzaj-
mowałstanowiskougodowe)odpowiadałagroźbąschizmywśródłacinników
orazprzymusowegowcieleniagrekokatolikówdoKościołaprawosławnego,
przyczymtadrugagroźbabyłakonsekwentnieinaróżnesposobyrealizowa-
na.Wefekciew1795r.naziemiachbiałoruskichilitewskichwcielonychdo
Rosjizbiskupstwunickichpozostałatylkoarchidiecezjapołocka.Podrządami
SemiramidyPółnocyuniazamierała24.
ZmianasytuacjipodległychRzymowiwiernychnastąpiłazapanowa-
nianastępcyKatarzynyII–PawłaI.WporozumieniuzeStolicąApostolską
w1798r.stworzyłonwswoimcesarstwienowąorganizacjęKościołakatolic-
kiego.Wjejramachmetropoliamohylewskastałasięnajwiększąmetropolią
świata.Jejgranicepokrywałysięzgranicamirosyjskiegoimperium,awjej
składwchodziłydiecezje:wileńska,żmudzka,mińska,kamienieckaipołączo-
nezesobąłuckaiżytomierska.Przestałyzatoistniećbiskupstwa:inflanckie,
smoleńskieikijowskie.Cesarzwyraziłtakżezgodęnareaktywacjędwóchska-
sowanychzaczasówKatarzynyIIdiecezjiunickich–brzeskiejiłuckiej,aod
unitówniedomagałsięprzechodzenianaprawosławie.Wrezultacienowa
organizacjaKościołałacińskiegowRosjiprzetrwałapraktyczniewnienaru-
szonymstanieprzezcaływiekXIX.Zatounickaulegałalicznymzmianom.
RównieżrządzącypoPawleIAleksanderIwykazywałsięwobecrzym-
skichkatolikówtolerancją,anawetwyrastałnaobrońcęichKościoła.To
przecieżdziękiniemurestytuowanezostało,zlikwidowanewczasachnapo-
leońskich,PaństwoKościelne.Nieoznaczałotojednak,żerosyjskiimpera-
torzrezygnowałzposiadanychmożliwościkształtowaniapolitykikościelnej
wedługwłasnychimperatorskichzamysłów.Wykorzystującje,zabroniłon
24Zob.H.Dylągowa,UniabrzeskaiuniciwKrólestwiePolskim,Warszawa1989,s.15;
I.Matus,Schyłekuniiiprocesrestytucjiprawosławiawobwodziebiałostockimwlatach30.
XIXwieku,Białystok2013,s.52.
