Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
I.Polityczneikościelnewarunkifunkcjonowaniapokolenia
wkwestiachwiaryimoralności.Przestrzegaliwięcprzedkonsekwencjamiich
naruszania.Przykłademtegobyłoalarmowanieozalewiemałżeństwirozwo-
dówcywilnych,coniemiałopotwierdzeniawfaktach.Władzepaństwowedo-
liczyłysięzaledwiekilkunastutakichprzypadków.Żadnezałamanieobyczaju
imoralnościnienastąpiło.Biskupizareagowalizeznacznąprzesadą.
Niebyłatojednakjedynaichreakcja.Hierarchowie,zewzględunasytu-
acjępolitycznąKsięstwaWarszawskiego,wskazywalinamożliwedoprzepro-
wadzeniazmianybezzanegowaniaprzynoszonegoprzezFrancuzówprawa.
Domagalisięnp.gwarancji,iżKościółniezostanieprzymuszonydouzna-
waniaślubówirozwodówcywilnychorazżeduchownijakourzędnicystanu
cywilnegoniebędąmusielitakowychudzielać.Kościelnizwierzchnicy,przez
swojepropozycjeipostulatydotycząceprawamałżeńskiego,sugerowalitym
samymoddzieleniaprawacywilnegoikościelnego,októrychprzestrzeganie
zatroszczyćsięmiałrząd30.
Kontrowersjiwkwestiiprawamałżeńskiegojednaknieusunięto.Trwały
oneprzezcałyczasistnieniaKsięstwaWarszawskiegoiwokresieKrólestwa
Polskiego,cobyłokonsekwencjąutrzymaniawKongresówce(zmodyfiko-
wanego)KodeksuNapoleona(dopierow1825r.powstałKodeksCywilny
KrólestwaPolskiego31).WKrólestwieswojąkontynuacjęmiałytakżeiinnepro-
blemynaturykościelnejwystępującejużwcześniejwKsięstwieWarszawskim.
PrzyczynątegostanurzeczybyłkształtpolitykiwyznaniowejKrólestwa
Polskiego,którątworzyliludzieuformowaniwepocestanisławowskie-
gooświecenia.Pamiętalioniplanyreformkościelnychzostatniegookresu
Rzeczpospolitej.Znaliteżrozwiązaniapruskie,austriackieinapoleońskie,
któreuważalizadobredlapaństwaiKościoła.Dlatego,układającsprawyko-
ścielnewKrólestwie,chcieliterozwiązania,zwłaszczaaustriackieifrancuskie,
zaadaptowaćdonowejsytuacji.Przedewszystkimumożliwiałaimtokonsty-
tucjanadanaprzezAleksandraI,wedługktórejrzymskikatolicyzmmiałbyć
otoczonyprzezrządKrólestwaPolskiegospecjalnątroską,przyzachowaniu
wolnościinnychwyznań.Odwołującsięwięcdoustawyzasadniczej,wła-
dzeKongresówkinaczelezministremoświeceniapublicznegoiprezesem
senatuStanisławemKostkąPotockimzdecydowałyoułożeniustosunków
zKościołemrzymskokatolickim.Wpraktyceoznaczałotoupaństwowienie
30Zob.E.M.Ziółek,Międzytronemiołtarzem.KościółipaństwowKsięstwieWarszaw-
skim,dz.cyt.,s.100-114;T.Walachowicz,KościółkatolickiwprawodawstwieKsięstwa
Warszawskiego,dz.cyt.,s.45-61.
31Zob.K.Sójka-Zielińska,KodeksNapoleona.Historiaiwspółczesność,Warszawa2008,
s.209-228.
