Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Wroku1793KrólestwoPrus,zajmującziemieRzeczpospolitej,przejęło
równieżniedawnowybudowanąwarzelnięsoliwSłońskunaKujawach.Jej
eksploatacjępodjętowschyłkowymokresieRzeczpospolitej,metodąotworową,
zotworamieksploatacyjnymiznajdującymisięwpowierzchni.Nastąpiłotojuż
popierwszymrozbiorze,pozajęciuprzezAustriępodkrakowskichkopalnisoli
wWieliczceiBochniwMałopolsceorazżupruskichnaRusiHalickiej.
NaziemiachpolskichpolitykasolnaPrusmiała,opróczaspektufiskalnego,
równieżpozytywneskutkigospodarcze.Przyczyniłasiędorozwojuciągów
komunikacyjnychirozwojumiast.Monopolprzyczyniłsiędopodźwignięcia
gospodarczegowielumiastdawnejRzeczpospolitej,atymsamymstałsię
jednymzimpulsówwzrostugospodarczego,jakinastąpiłnaziemiachpolskich
przejętychprzezPrusy.Byłotozwiązanezzałożeniamipruskiejpolityki
gospodarczejwPrusachPołudniowychiNowowschodnich.Nazacofanych
gospodarczoziemiach,wszczególnościwPrusachNowowschodnich,tomiasta
miałystaćsięstymulatoremrozwojugospodarczego.Doroku1796wewspo-
mnianychprowincjach,monopolemsolnymadministrowałajednak„Octroirte
SeeundSalz-Handlungs-Gesellschaft”.Dopieropowygaśnięciukoncesji,
wroku1796,państwoprzejęłobezpośredniopodswójzarząddystrybucjęsoli
izwiązanąztymrozbudowęmagazynówsolnych.
Przejęciedystrybucjisoliwnowychprowincjachbyłozwiązanezdążeniem
dozwiększeniadochodówbudżetowych.Inicjatoremtakiegorozwiązaniabył
CarlGustavStruensee,którystałnaczeleDepartamentuAkcyzyiCełDyrekto-
riumGeneralnego.Wroku1796,kiedywygasłakoncesjanasprzedażsoli,
administracjapruskaprzejęłafunkcjonującejużwmiastachmagazynysolne
irozpoczęłatworzeniecałejsiecimagazynówikantorówspedycyjnych.
Jednocześniezbudowąmagazynów,gdziesólbyładostarczana,przechowywa-
naisprzedawana,podniesionojejcenę.Ustanowionorównieżrządowąsłużbę
magazynową.Wtedyteż,zewzględunajejznaczenie,zpruskiegoDepartamen-
tuGórnictwaiHutnictwawydzielonopolitykęsolną.Wroku1796,zinicjatywy
CarlaStruensee,utworzonyzostałodrębnyurządGeneralnaAdministracja
Solna.PodlegałajejGeneralnaKasaSolna,jakrównieżprowincjonalnedyrekcje
solne,wtymteznowychprowincjiPrusPołudniowychiNowowschodnich.
Urządutrzymałsiędoroku1805.Wówczas(14maja),HeinrichFriedrichCarl
ReichsfreiherrvomundzumSteindokonałreformypolitykisolnej.Wydobycie
solizostałooddzieloneodjejmagazynowania,handluipoborupodatku
investitionenimLünenburgerSalzwesen1200bis1800,[w:]InvestitionenimSalinenwesenund
Salzbergbau...,s.48–49;K.Ulshöfer,DerSchwäbischHallersalzhandel...,s.364–366;J.-C.
Hocquet,LeSeletlafortunedeVenise.Productionetmonopole,Lille1978,s.198–200;
J.-C.Hocquet,LeRoi,lemarchandetlesel.Bilanetperspectives,[w:]LeRoi,lemarchand...,
s.339–344.