Polityka przestrzenna kształtowania koncentracji osadnictwa Anglii i Niemiec

Tomasz Zaborowski

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-235-2689-6

DOI:

Wydawnictwo:

Uniwersytet Warszawski

Rok wydania:

2017

Liczba stron:

420

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Zaborowski, Tomasz. Polityka przestrzenna kształtowania koncentracji osadnictwa Anglii i Niemiec. Red. . Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 2017, 420 s. ISBN 978-83-235-2689-6

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Zaborowski, T.

T1 Polityka przestrzenna kształtowania koncentracji osadnictwa Anglii i Niemiec

PB Uniwersytet Warszawski

PP Warszawa

YR 2017

SN 978-83-235-2689-6

Bibliografia BibTex:

@Book{ 197950, author = "Zaborowski, Tomasz", editor = "", title = "Polityka przestrzenna kształtowania koncentracji osadnictwa Anglii i Niemiec", publisher = "Uniwersytet Warszawski", year = "2017", address = "Warszawa", isbn = "978-83-235-2689-6" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Zaborowski, Tomasz

ED -

TI - Polityka przestrzenna kształtowania koncentracji osadnictwa Anglii i Niemiec

PB - Uniwersytet Warszawski

CY - Warszawa

PY - 2017

SN - 978-83-235-2689-6

ER -

Netografia (standard APA):

Zaborowski, Tomasz. Polityka przestrzenna kształtowania koncentracji osadnictwa Anglii i Niemiec [baza danych online] Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 2017 [dostęp: 30 06 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/polityka-przestrzenna-ksztaltowania-koncentracji-osadnictwa-anglii-i-tomasz-zaborowski-197950.

urbanistyka, planowanie przestrzenne, suburbanizacja, Spatial planning, suburbanization, system brytyjski, system niemiecki, koncentracja osadnictwa, urban planning, British system, German system

Przedmiotem monografii jest regionalna polityka przestrzenna omówiona na przykładach południowo-zachodniej Anglii, Dolnej Saksonii oraz regionów miejskich Bristolu i Hanoweru.

Studia przypadków zawierają opis systemu planistycznego, szczegó...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-235-2689-6

DOI:

Wydawnictwo:

Uniwersytet Warszawski

Rok wydania:

2017

Liczba stron:

420

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Podziękowania16
Wstęp18
1. Tematyka pracy i założenia wstępne24
1.1. Polityka przestrzenna24
1.2. Koncentracja osadnictwa27
1.3. Zagadnienie koncentracji osadnictwa w polityce przestrzennej28
1.4. Założenia systematyzacyjne i translatorskie32
1.5. Struktura i zakres opracowania33
1.6. Założenia redakcyjne35
1.7. Spis skrótów36
2. Angielski system planowania przestrzennego40
2.1. Ustrój polityczno-prawny Wielkiej Brytanii oraz Anglii40
2.2. Historia i struktura prawna planowania przestrzennego w Anglii41
2.2.1. Do roku 1947: liberalny okres przedwojenny. Słabe planowanie regulacyjne42
2.2.2. Lata 1947–1968: powojenna odbudowa kraju. Narodziny silnego planowania43
2.2.3. Lata 1968–2004: rozwój systemu. Planowanie strategiczne44
2.2.4. Lata 2004–2010: spatial planning vs. land-use planning. Regionalizacja45
2.2.5. Po 2010 roku: uproszczenie systemu i wzmocnienie planowania lokalnego46
2.3. Założenia i specyfika systemu planowania przestrzennego46
2.3.1. Uznaniowość [discretion]48
2.3.2. Prymat dobra publicznego nad prywatnym49
2.4. Podział administracyjny Wielkiej Brytanii i Anglii49
2.5. Planowanie przestrzenne Wielkiej Brytanii54
2.6. Planowanie przestrzenne na szczeblu NUTS 0: planowanie krajowe [national planning]55
2.7. Planowanie przestrzenne na szczeblu NUTS 1. Lata 1990–2010: planowanie makroregionalne [regional planning]57
2.7.1. Lata 1990–2004: regionalne wytyczne planistyczne [Regional Planning Guidance (RPG)]58
2.7.2. Lata 2004–2010: regionalna strategia przestrzenna [Regional Spatial Strategy (RSS)]59
2.7.3. Instytucje planowania makroregionalnego w latach 2004–201061
2.8. Planowanie przestrzenne na szczeblu NUTS 261
2.9. Planowanie przestrzenne na szczeblu NUTS 3. Lata 1968–2004: planowanie struktury przestrzennej [structure planning]61
2.10. Planowanie przestrzenne na szczeblu LAU 1: planowanie lokalne [local planning]62
2.10.1. Lata 1968–2004: plan lokalny [local plan] jako plan niższego rzędu64
2.10.2. Od roku 2004: osnowa lokalnego zagospodarowania przestrzennego [Local Development Framework]65
2.11. Planowanie przestrzenne na szczeblu LAU 267
2.12. Planowanie przestrzenne na szczeblu dzielnicowym. Planowanie sąsiedzkie [neighbourhood planning]. Lata 1968–1991: planowanie lokalne [local planning]67
2.12.1. Lata 1968–1991: plany lokalne [local plans] jako plany szczebla dzielnicowego68
2.12.2. Sąsiedzki plan zagospodarowania przestrzennego [Neighbourhood Development Plan]69
2.13. Planowanie przestrzenne na szczeblu miejscowym: miejscowy plan działania [Area Action Plan]69
2.14. Zasady dopuszczalności zamierzeń inwestycyjnych70
2.14.1. Kontrola zagospodarowania [development control]71
2.14.2. Ministerialne uprawnienia rozpatrywania wniosków i odwołań planistycznych74
2.14.3. Prawa dopuszczalnej zabudowy [permitted development rights]76
2.15. Renta planistyczna i opłaty adiacenckie76
2.15.1. Lata 1947–1985: opłata planistyczna [betterment charge] i jej pochodne formy77
2.15.2. Lata 1990–2010: zobowiązania planistyczne [planning obligations]78
2.15.3. Od 2010 roku: gromadzka opłata infrastrukturalna [community infrastructure levy] i zobowiązania planistyczne [planning obligations]80
2.16. Pomocnicze instrumenty planistyczne82
2.17. Specjalne instrumenty planistyczne83
2.17.1. Strefy przedsiębiorczości [Enterprise Zones], strefy uproszczonego planowania [Simplified Planning Zones]84
2.17.2. Obszary usprawnienia biznesu [Business Improvement Districts]85
2.17.3. Korporacje rozwoju urbanistycznego [Urban Development Corporations]86
3. Niemiecki system planowania przestrzennego102
3.1. Ustrój polityczno-prawny Republiki Federalnej Niemiec102
3.2. Podział administracyjny Republiki Federalnej Niemiec102
3.3. Historia systemu planowania przestrzennego Republiki Federelnej Niemiec104
3.3.1. Lata 1794–1902: pierwsze prawa planowania urbanistycznego [Bauplanungsrecht] i zagospodarowania budowlanego [Bauordnungsrecht]105
3.3.2. Lata 1902–1933: ewolucja. Początki planowania krajobrazowego [Landschaftsplanung] i ponadlokalnego (Raumordnung/Landesplanung)106
3.3.3. Lata 1933–1945: III Rzesza. Rozwój teorii i próby stworzenia systemu108
3.3.4. Lata 1945–1965: okres powojenny. Budowa nowoczesnego systemu planistycznego. Federalna ustawa budowlana [Bundesbaugesetz] i ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym [Raumordnungsgesetz]109
3.3.5. Lata 1965–1975: złote czasy planowania przestrzennego. Federalne zagospodarowanie przestrzenne [Raumordnung], planowanie krajowe [Landesplanung], wspieranie urbanizacji [Städtebauförderung]111
3.3.6. Lata 1975–1990: kryzys gospodarczy i kryzys systemu planowania112
3.3.7. Lata 1990–2006: zjednoczenie Niemiec i Europy. Odrodzenie federalnego zagospodarowania przestrzennego [Raumordnung] i paradygmat rozwoju zrównoważonego [nachhaltige Entwicklung]113
3.4. Specyfika systemu planowania przestrzennego. System ustaleń polityki przestrzennej Republiki Federalnej Niemiec114
3.4.1. Przejrzystość i jednoznaczność polityki przestrzennej116
3.4.2. Sprawiedliwe wyważanie interesów publicznych i prywatnych121
3.4.3. Hierarchiczność i współuczestnictwo122
3.4.4. Stałość systemu123
3.5. Struktura prawna planowania przestrzennego Republiki Federalnej Niemiec123
3.6. Szczeble planowania przestrzennego Republiki Federalnej Niemiec127
3.7. Planowanie przestrzenne na szczeblu NUTS 0: federalne zagospodarowanie przestrzenne [Bundesraumordnung]127
3.8. Planowanie przestrzenne na szczeblu NUTS 1: krajowe zagospodarowanie przestrzenne [Landesraumordnung]129
3.10. Planowanie przestrzenne na szczeblu NUTS 3: planowanie subregionalne [Regionalplanung]133
3.9. Planowanie przestrzenne na szczeblu NUTS 2133
3.10.1. Typy ustrojowe jednostek planowania subregionalnego137
3.10.2. Ewolucja samorządu funkcjonalnego regionu miejskiego Hanoweru138
3.10.4. Subregionalny plan zagospodarowania przestrzennego [Regionaler Raumordnungsplan]142
3.10.5. Obszary pierwszeństwa i zabezpieczenia [Vorrang- und Vorsorgegebiete]143
3.10.6. Subregionalny plan użytkowania terenów [Regionaler Flächennutzungsplan (Reg-F-Plan)]145
3.10.7. Instrumenty realizacyjne i uzupełniające: umowyprzestrzennoporządkowe [Raumordnerische Verträge] i subregionalne koncepcje rozwojowe [Regionale Entwicklungskonzepte (REK)]146
3.12. Planowanie przestrzenne na szczeblu LAU 2: przygotowawcze planowanie urbanistyczne [vorbereitende Bauleitplanung]148
3.13. Planowanie przestrzenne na szczeblu dzielnicowym154
3.14. Planowanie przestrzenne na szczeblu miejscowym154
3.14.1. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego [Bebauungsplan]155
3.14.2. Inwestycyjny plan miejscowy [vorhabenbezogener Bebauungsplan]158
3.14.3. Plan miejscowy rozwoju wewnętrznego [Bebauungsplan der Innenentwicklung]159
3.14.4. Instrumenty zastępujące planowanie urbanistyczne[bauleitplanungsersetzende Instrumente]160
3.14.5. Pozostałe uchwały budowlanoprawne na mocy kodeksu urbanistycznego [sonstige baurechtliche Satzungen nach BauGB]: uchwały o obszarach wewnętrznych [Innenbereichsatzungen], uchwała o obszarzezewnętrznym [Außenbereichsatzung]161
3.14.6. Uchwały budowlanoprawne na mocy krajowego prawazagospodarowania budowlanego [baurechtliche Satzungen nach Landesbauordnung]: uchwała o kształtowaniu formy obiektów [Gestaltungssatzung]163
3.14.7. Nieformalne planowanie miejscowe164
3.15. Zasady dopuszczalności zamierzeń inwestycyjnych164
3.15.1. Dopuszczalność zamierzeń budowlanych na obszarach obowiązywania planów miejscowych [im Geltungsbereich eienes Bebauungsplans]166
3.15.2. Dopuszczalność zamierzeń budowlanych na obszarach spójnie zabudowanych [innerhalb der im Zusammenhang bebauten Ortsteile]167
3.15.3. Dopuszczalność zamierzeń budowlanych poza obszarami spójnej zabudowy, na tzw. obszarach zewnętrznych [Außenbereich]169
3.16. Zasady uzbrajania technicznego i urbanistycznego działek [Erschließung]172
3.17. Pomocnicze instrumenty planowania urbanistycznego (Sicherung der Bauleitplanung)174
3.17.1. Blokada planistyczna [Veränderungssperre]175
3.17.2. Prawo pierwokupu [Vorkaufsrecht]176
3.17.3. Reparcelacja [Umlegung]177
3.17.4. Wywłaszczenie [Enteignung]178
3.17.5. Umowa urbanistyczna [städtebaulicher Vertrag]180
3.18. Specjalne instrumenty planistyczne: szczególne prawo urbanistyczne [Besonderes Städtebaurecht]180
3.18.1. Działania rewaloryzacji urbanistycznej [Städtebauliche Sanierungsmaßnahmen]182
3.18.2. Działania rozwoju urbanistycznego [Städtebauliche Entwicklungsmaßnahmen]185
3.18.3. Działania przebudowy miasta [Stadtumbaumaßnahmen]187
3.18.4. Urbanistyczne działania odnowy socjalnej miasta [Städtebauliche Maßnahmen der Sozialen Stadt]188
3.18.5. Uchwała zachowawcza [Erhaltungssatzung]189
3.18.6. Nakazy urbanistyczne [städtebauliche Gebote]190
3.18.7. Nakaz zabudowy [Baugebot]191
3.18.8. Nakaz remontu bądź modernizacji [Modernisierungs- oder Instandsetzungsgebot]192
3.18.9. Nakaz rozbiórki lub renaturyzacji gruntu [Rückbau- oder Entsiegelungsgebot]193
3.19. Planowanie specjalistyczne [Fachplanung]: planowanie krajobrazowe [Landschaftsplanung]193
4. Angielska polityka przestrzenna kształtowania koncentracji osadnictwa217
4.1. Polityka skupiania osadnictwa [Containment Policy]217
4.2. Podejście sekwencyjne do desygnacji działek budowlanych [sequential approach in sites designation]219
4.3. Hierarchiczna sieć centrów [network and hierarchy of centres]220
4.4. Zwarte miasto [Compact City]222
4.5. Polityka gęstościowa [Density Policy]223
4.6. Polityka odzysku odłogów budowlanych [PDL-Policy]225
4.7. Polityka mieszkaniowa [Housing Policy]228
4.8. Zrównoważone wspólnoty lokalne [Sustainable Communities]230
4.9. Rewitalizacja miast [urban regeneration]231
4.10. Odrodzenie urbanistyczne [Urban Renaissance]233
4.11. Polityka rozwoju śródmieść (Town–Centres Policy)237
4.12. Zmniejszenie zapotrzebowania transportowego [reducing the need to travel]239
4.13. Redukcja użytkowania samochodu [reducing car use]240
4.14. Przemieszanie funkcjonalne [mix of uses]243
4.15. Samowystarczalność jednostek osadniczych [self-containment]244
4.16. Polityka wiejska [Countryside Policy]244
4.17. Ochrona i wzbogacanie krajobrazu [landscape conservation and enhancement]247
4.18. Koncepcja pasów zieleni [Green Belt Policy]249
4.19. Ochrona przyrody [nature conservation]253
4.19.1. Parki narodowe [national parks]254
4.19.2. Obszary wyjątkowego piękna naturalnego [areas of outstanding natural beauty]255
4.19.3. Wybrzeża-spuścizny [heritage coasts]256
5. Niemiecka polityka przestrzenna kształtowania koncentracji osadnictwa273
5.1. Polityka zarządzania zasobami terenowymi [Flächenhaushaltspolitik]273
5.2. System ośrodków centralnych [Zentrale-Orte-System]275
5.3. Rozwój własny osad wiejskich [Eigenentwicklung der ländlich strukturierten Siedlungen]280
5.4. Zwarte i przemieszane miasto [Kompakte und durchmischte Stadt]282
5.5. Rozwój wewnętrzny [Innenentwicklung]286
5.5.1. Obszary wewnętrzne [Innenbereich] i zewnętrzne [Außenbereich]287
5.6. Zarządzanie zasobami terenowymi [Flächenmanagement]290
5.7. Przemieszanie funkcjonalne [Nutzungsmischung]292
5.8. Koncepcja handlu detalicznego [Einzelhandelkonzept]294
5.9. Jedność osadnictwa i transportu [Einheit von Siedlung und Verkehr]298
5.10. Miasto krótkich dróg [Stadt der kürzen Wege]302
5.11. Przeniesienie transportu na gałęzie proekologiczne [Verkehrsverlagerung auf umweltfreundlichere Verkehrsträger]304
5.12. Podnoszenie atrakcyjności miast [Attraktivitätssteigerung der Städte]305
5.13. Rewaloryzacja i rozwój urbanistyczny [Städtebauliche Sanierung und Entwicklung]308
5.14. Zapewnienie terenów otwartych [Freiraumsicherung]309
5.15. System terenów otwartych [Freiraumverbundsystem]315
5.16. Ograniczenie utwardzania gruntów [Begrenzung der Bodenversiegelung]318
5.17. Ochrona przyrody i kształtowanie krajobrazu [Naturschutz und Landschaftspflege]319
6. Wnioski339
6.1. Zalecenia modyfikacji polskiego systemu planistycznego339
6.1.1. Sformułowanie jednoznacznej, zwięzłej, ogólnokrajowej polityki przestrzennej, wiążącej niższe szczeble planistyczne341
6.1.2. Organizacja planowania subregionalnego, wiążącego niższe szczeble planistyczne342
6.1.3. Odejście od samodzielności planistycznej gmin343
6.1.4. Oficjalny podział całego terytorium kraju na obszary rozwoju osadnictwa i obszary wykluczone z rozwoju osadnictwa344
6.1.5. Hierarchiczny system wyznaczania obszarów rozwoju osadniczego i ochrony terenów otwartych: planowanie subregionalne – gminne – miejscowe345
6.1.6. Ograniczenie możliwości wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu do obszarów spójnej zabudowy346
6.1.7. Przyjęcie zasady desygnacji nowych terenów budowlanych tylko poprzez miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego347
6.1.9. Przyjęcie zasady jedności osadnictwa i infrastruktury – niedopuszczanie do wznoszenia budynków bez jednoczesnego wybudowania infrastruktury technicznej i urbanistycznej349
6.1.10. Przyjęcie zasady internalizacji kosztów infrastruktury technicznej i urbanistycznej – modyfikacja systemu opłat planistycznych i adiacenckich350
6.2. Zalecenia modyfikacji polskiej polityki przestrzennej w zakresie kształtowania koncentracji osadnictwa351
6.2.1. Oficjalne uznanie koncentracji osadnictwa w skali lokalnej za kluczowe współczesne wyzwanie polskiej gospodarki przestrzennej353
6.2.2. Kompleksowa konceptualizacja i operacjonalizacja problematyki koncentracji osadnictwa355
6.2.3. Wprowadzenie koncepcji zwartego miasta i odrodzenia urbanistycznego356
6.2.4. Wdrożenie programu konsolidacji urbanistycznej zagospodarowania obszarów miejskich357
6.2.5. Ustanowienie oficjalnej hierarchizacji miejscowości jako podstawy desygnacji terenów budowlanych358
6.2.6. Opracowanie specjalnych instrumentów urbanizacji i rewitalizacji miast359
6.2.7. Opracowanie instrumentów aktywizacji odłogów budowlanych w miastach361
6.2.8. Wprowadzenie standardów wyposażenia usługowego jednostek osadniczych362
6.2.9. Wdrożenie oficjalnej preferencji zrównoważonych gałęzi transportu363
6.2.10. Wdrożenie programu konsolidacji ruralistycznej zagospodarowania obszarów wiejskich364
6.2.11. Opracowanie koncepcji ochrony podmiejskich terenów otwartych przed ekspansją osadniczą365
6.2.12. Ustanowienie mierzalnych celów zahamowania ekspansji osadniczej366
6.2.13. Opracowanie instrumentów całościowej ochrony i kształtowania krajobrazu otwartego367
Angielsko-polski słownik pojęć planistycznych368
Niemiecko-polski słownik pojęć planistycznych375
Spis schematów i tabel387
Spis rycin388
A. Piśmiennictwo389
Bibliografia389
B. Ustawy400
C. Pozostałe dokumenty402
Abstract406
Kurzfassung407

tworzeniesubstandardowychstruktursub-ieksurbialnych.

Problemygenerowaneprzezrozproszonestrukturyosadniczemożnaograniczać,wdrażając

odpowiedniąpolitykęprzestrzenną.Wkrajachzachodnioeuropejskichzapobieganie

rozpraszaniuzabudowyjestuznawanezajednozpodstawowychzadańpolityki

przestrzennej10.NiestetywPolscebrakjestdotądcałościowejpolitykiprzestrzennej,

ukierunkowanejnaoptymalizacjękoncentracjiosadnictwa.

Ponadtomamydoczynieniazdalekoidącąnieskutecznościąaparatuplanowania

przestrzennego,powodującą,żezabudowaindywidualnalokalizowanajestwsposóbw

znacznejmierzedowolny,aprzeztoczęstomałoracjonalny.

Racjonalizacjazagospodarowaniaprzestrzennegowzakresiekoncentracjiosadnictwajest

niezbędnadlauzyskaniaekonomicznieefektywnejiekologiczniesprawnej,zrównoważonej

strukturyprzestrzennejkraju.Wzależnościodobranegomodelurozwojowegoobecnie

znacznaliczbainwestycjiprywatnychorazpublicznych,finansowanychm.in.zfunduszy

europejskich,możeprzyczynićsię,lubnieprzyczynić,dotrwałegorozwojuprzestrzennego.

Kontynuacjadotychczasowego,typowegodlaostatniegoćwierćwieczamodelurozwoju

przestrzennegokrajubędzieoznaczaćzaprzepaszczeniehistorycznejszansynarozwój

przestrzennyPolski,współmiernydomającegomiejscerozwojuekonomicznego.Wtym

kontekściesystemplanowaniaprzestrzennegomożestanowićczynnikporządkujący

zagospodarowanieprzestrzenikrajulubczynnikdalszejperyferyzacjiPolskiwtej

dziedzinie11.

Racjonalizacjapolitykiprzestrzennejwzakresiekształtowaniakoncentracjiosadnictwajest

corazczęściejwymienianajakojednoznajistotniejszychwyzwaństojącychprzedpolskim

planowaniemprzestrzennym.WKoncepcjiprzestrzennegozagospodarowaniakraju2030

stwierdzasięproblem„nadmiernieekstensywnejichaotycznejzabudowy”,powodującej

m.in.„bardzoniskąefektywnośćnakładównainfrastrukturęoraznieopłacalnośćrozwojui

utrzymaniatransportupublicznego”12.Autorzytegodokumentuzauważają,żezabudowa

indywidualnaniestanowidobrej,zrównoważonejreceptynazapewnieniedostępnegoi

jednocześnie

racjonalnego

ekonomicznie

mieszkalnictwa:

„Promowanie

taniego

wybudowaniadomuna«taniejziemi»defactokosztujecałespołeczeństwoconajmniej

dwukrotniewięcejniżwstrefieowłaściwejintensywnościzabudowyzodpowiadającymjej

uzbrojeniem”13.Rozważenienegatywnychskutkówekspansjiosadnictwakończygorzkie

podsumowaniestanupolskiejprzestrzeni.

„WPolscezewzględunazaległościcywilizacyjneitrudnościokresutransformacji

obserwujemynieadekwatnośćformzagospodarowaniaprzestrzennegodonowoczesnych

funkcjiiichrozmieszczeniazwszystkimiznanymiwadamitegozjawiska”14.

Niestetytaniezwykletrafnaifundamentalnawswymznaczeniukonstatacjaznalazłasię

dopierona159stronierozległegodokumentuKPZK.Podobniejasnosformułowanych

wnioskówzprzytoczonychszczegółowychrozważańpróżnoszukaćnajegopoczątkowych

Brak wyników

Polityka przestrzenna kształtowania koncentracji osadnictwa Anglii i Niemiec

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra